BEŞ DUYUMUZ

DUYU ORGANLARIMIZ

Çevremizdeki varlıkların özelliklerini algılamamızı sağlayan organlar duyu organlarımızdır. Duyu organlarımız: göz, kulak, burun, dil ve deridir.

Kulak: Kulak işitme organımızdır.
Burun: Burun koklama organımızdır.
Göz: Göz görme organımızdır.
Dil: Dil tatma organımızdır.
Deri: Deri hissetme organımızdır. 

DUYU ORGANLARIMIZIN GÖREVLERİ

Göz: Göz görme organımızdır. Gözümüz sayesinde çevremizdeki varlıkları, renkleri şekilleri görürüz. Gözün görebilmesi için ışığa ihtiyaç vardır. Çevremizde olup bitenleri gözlerimizle görür ve gözlerimizle onların ne olduklarını anlarız. Varlıkların rengi, boyu, hareketi ve şekli gibi özelliklerini ancak gözlerimiz yardımıyla görebiliriz.

Kulak: Kulak duyma organımızdır. Kulaklarımız sayesinde sesleri işitir, işittiğimiz seslere göre hareket tarzımızı belirleriz. Kulak aynı zamanda vücut dengemizin sağlanmasında görev alır. Kulaklarımız sayesinde sevdiklerimizin uyarılarını, isteklerini, sevgi sözcüklerini duyabilir ve onlara cevap verebiliriz. Peki, cevap verirken de kulaklarımız gerekli midir?
Elbette, konuşmak, işitmekle doğrudan ilgilidir. Kulaklarımız duymazsa konuşmaları da işitemeyiz. Bu nedenle doğuştan işitemeyenler, konuşamazlar. Böyle kişilere konuşma ve işitme engelli kişiler deriz.

Burun: Burun koku olma ve solunum organımızdır. Burnumuz sayesinde sağlığımıza zararlı ortamları ayırt edebiliriz. Kokusunu aldığımız yiyeceklerin tadını algılarız. Çevremizdeki  güzel ve kötü kokuları da burnumuz yardımıyla anlarız. Bazen tanımadığımız çiçekleri, önceden tatmadığımız yiyecek ve içecekleri önce koklarız ve kokusundan tanımaya çalışırız.
Koku alma duyumuz sayesinde bazı zamanlar tehlikeden de korunuruz. Herhangi bir yerde bir şey yandığı zaman hemen kokusunu alır ve yangın tehlikesi var ise önlemimizi alırız.

Dil: Dil tat alma organımızdır. Dilimiz sayesinde sözlü iletişim kurabiliriz. Ayrıca dil, yutkunma, çiğneme, besinlerin ağzımızda yer değiştirmesine de yardımcı olur. Bir besinin acı mı tatlı mı, ekşi mi tuzlu mu olduğunu dilimizle anlarız. Dilimiz, ayrıca konuşmamıza da yardımcı olur. Her türlü istek ve dileklerimizi konuşarak ifade edebiliriz. Pekmez, incir, üzüm, zeytin, peynir ve daha birçok meyve sebzeyi yerken hepsinin birbirinden farklı tatlarını da ancak dilimiz sayesinde alırız. Bir yiyeceğin ne olduğunu, tadının nasıl olduğunu gözlerimiz kapalıyken bile dilimizle anlayabiliriz.

Deri: Deri hissetme organımızdır. Derimiz sayesinde; sıcağı, soğuğu, serti, yumuşağı, acıyı ya da tatlıyı hissederiz. Terleme yoluyla fazla sıvıyı vücut dışına atarız. Aynı zamanda vücudu dış etkilerden korur. Derimiz,  vücudumuzu çarpma, vurma gibi dış etkilerden de korur. Derimiz sayesinde cisimlerin yüzeyleri hakkında bilgi sahibi oluruz. Sert mi, yumuşak mı, kaygan mı, yapışkan mı? Bütün bunları derimiz sayesinde hissederiz. Görme özürlü insanlar çevrelerindeki birçok varlığı dokunma duyularıyla tanırlar. Bazı insanları hiç görmedikleri hâlde yüzlerine ve vücutlarına dokunarak tanıyabilirler.

DUYU ORGANLARIMIZIN SAĞLIĞI
Duyu organlarımızın sağlığını korumak için aşağıdaki uyarıları dikkate almalıyız.

Göz sağlığımızı korumak için;
• Televizyonu yakın mesafeden izlememeliyiz.
• Gözlerimizi temiz tutmalıyız. Başkalarına ait havlu ve gözlükleri kullanmamalıyız.
• Okuma  sırasında gözlerimiz ile kitap arasındaki  uzaklığın 30 cm’den az olmamasına dikkat etmeliyiz.
• Gözlerimizi aşırı ışıktan korumalıyız.
• Gözlerimizin görme yeteneğini artırmak için A vitamini içeren besinler yemeliyiz.
• Ders çalışırken ışığın çok az ya da çok fazla olmamasına dikkat etmeliyiz.

Burun sağlığımızı korumak için;
• Ne olduğunu bilmediğimiz maddeleri koklamamalıyız.
• Burun ici kılları koparmamalıyız.
• Burun temizliğine özen göstermeliyiz.
• Uzun  süren  burun  tıkanıklıklarında  doktora gitmeliyiz.
• Kötü kokulu ortamlarda uzun süre bulunmamaya dikkat etmeliyiz.
• Ne olduğunu bilmediğimiz ya da kokusu keskin olan maddeleri koklamamalıyız.

Kulak sağlığımızı korumak için;
• Kulağımıza yabancı cisimler sokmamalıyız.
• Gürültülü yerlerde bulunmamalıyız.
• Kulaklarımızı temiz tutmalıyız.
• Kulaklarımızı soğuktan korumalıyız.
• Kulaklıkla yüksek sesli müzik dinlememeliyiz.
• Kulaklarımızı şiddetli darbelerden korumalıyız.
• Patlama sesi gibi şiddetli seslerin olduğu ortamlarda oluşan basıncın kulak zarımıza zarar vermesini engellemek için ağzımızı açmalıyız.

Dil sağlığımızı korumak için;
• Çok sıcak ya da çok soğuk gıdalar tüketmemeliyiz.
• Dişlerimizle beraber dilimizi de fırçalamalıyız.
• Ağız ve diş sağlığımıza dikkat etmeliyiz.
• Asitli ve gazlı içeceklerden uzak durmalıyız.
• Alkol ve sigara kullanmamalı ve dilimize zarar verebilecek bazı kimyasal  maddelerden  uzak durmalıyız.

Deri sağlığımızı korumak için;
• Bilinçsiz şekilde güneş ışığına maruz kalmamalıyız.
• Alkol, sigara gibi sağlığa zararlı maddelerden uzak durmalıyız.
• Derimizi ezilme, kesilme ve yanmalardan korumalıyız.
• Derimizin  üzerinde mikropların çoğalmasına engel olmak için vücudumuzu temiz tutmalıyız. Bunun için sık sık yıkanarak  vücudumuzda  oluşan  kirleri  de vücudumuzdan atmalıyız.
• Çarpma, vurma gibi darbelerden kendimizi korumalıyız.