Pythagoras (Pisagor) Kimdir?

 

Pythagoras: Filozof, Mistik ve Matematikçi

Pythagoras (Pisagor) Kimdir?

Pythagoras ve takipçileri matematikle ilgilenen ilk kişiler oldular ve bu disiplini geliştirdiler. Her şeyin temelinde matematik ilkelerin yattığına derinden inanıyorlardı. – Aristoteles, Ta meta ta Physika (Metafizik) I.985

Milattan Önce 6. yüzyılın siyasi çalkantıları arasında, kimi Yunanlar daha evrensel, daha ebedi ve ezeli gizemleri çözmek amacıyla gözlerini uzak ufuklara dikmişlerdi. Bunlardan biri de filozof, mistik ve matematikçi Pythagoras’tı. Pythagoras’ın gelecek nesiller üzerindeki etkisi ne denli büyük olmuşsa, yaşamı hakkındaki kesin bilgilerimiz de o derece azdır. Bununla birlikte, günümüze ulaşan biyografik ayrıntılar ne kadar güvenilmez olurlarsa olsunlar, sonraki dönemlerde Yunanların Pythagoras’ı ve çağını nasıl algıladıklarına ilişkin önemli ipuçları vermeleri bakımından değerlidirler.

Antik Yunan Dünyasında Kadın Filozoflar

 

Felsefe tarihi boyunca, bugüne kadar erkek filozoflar ve onların düşüncelerinden bahsedilmiştir. Kadın filozofların görüş ve fikirleri ise göz ardı edilmiş ve ne yazık ki yalnızca 20. Yüzyıl ve sonrasında var olmuşlar gibi bir kanı ortaya çıkmıştır . Oysa ki daha antik çağda Apollonias ve Philochorus tarafından yalnızca kadın filozoflar hakkında iki yazı yazılmıştır lakin bu yazılar tarihin kayıp sayfaları arasındadırlar.

Antik Yunan‘ın kadınları, özellikle evli olanlar, evden yalnız başlarına çıkamazlardı, aileleri ve kadın arkadaşları dışında herhangi biri ile görüşmelerine izin verilmezdi ve dolayısı ile çevreleri bu insanlarla sınırlıydı. Babalarının ya da kocalarının nüfuzlarını kullanarak bazı güçlü kadınlar “felsefe” yapmayı başardılar. Bu güzel insanlardan bazılarını sizlere tanıtmaya çalışacağım.

Kimdir bu Kadın Filozoflar?

Halk Ozanı Homeros Kimdir ?

 

Homeros: Kör Ozan

Klasik mitolojide Homeros adı önemli bir yere sahiptir. Homeros’a antik dünyanın en büyük şairi gözüyle bakılır. Bunun da ötesinde, Batı edebiyat tarihinin en büyük ve en etkili sanatçılarından biri kabul edilir. Peki, ama gerçekten Homeros diye biri var mıydı? 

Başka bir deyişle, gerçekten yaşamış, kanlı-canlı bir insan mıydı, yoksa diğer şairler tarafından yaratılmış bir karakter miydi? Araştırmacılar ve tarihçiler yüzyıllardır bu soru üzerinde kafa yoruyor. Ancak, Homeros’a mal edilmiş epik şiirler olan İlyada ve Odysseia’nın önemli ve büyüleyici edebiyat eserleri olduğu konusunda herkes hemfikir.

Hesiodos Kimdir?

Hesiodos: Yunan Didaktik Şiirinin Babası

Önemli Yunan şairlerden biri de Hesiodos’tur. Yunan didaktik şiirinin babası olarak kabul edilen Hesiodos, muhtemelen Homeros’tan sonraki bir dönemde yaşamıştır. Homeros’un tipik olarak kahramanlık öykülerini ve önemli olaylan anlatan epik şiirlerinin aksine, didaktik şiirde anlatılan öykünün amacı bir ahlak dersi vermektir.

Hesiodos’un Yaşamı Homeros gibi, Hesiodos hakkında da kesin bilgiler vermek oldukça güç ama araştırmacılar onun yaşamı hakkında biraz daha fazla bilgiye sahip. Bu bilgilerin çoğu, doğrudan kendi eserlerinden geliyor. 

Girit ve Minos Uygarlığı

İnsanlar büyük, verimli Girit Adası’na ona ilk Ege uygarlığı unvanını kazandıran sistemin yaklaşık MÖ 2200-2000’de ortaya çıkmasından binlerce yıl önce yerleşmişlerdi. 

Bugün ”saraylar” olarak adlandırılan büyük mimari yapıların tanımladığı bu uygarlık (Minos), öncelikle yeniden dağıtıma dayanan karşılıklı bağımlı bir ekonomi üzerinde yükseliyordu.Girit’in ilk, ”saray öncesi” yerleşimcileri buraya büyük olasılıkla yaklaşık MÖ 6000’de Anadolu’dan, denizin öbür yakasından göç ettiler. 

Helenizm Kültürü ve Batı ile Doğu Kültürünün Sentezi

Helenizm, batı kültürü ile doğu kültürünün sentezinden ortaya çıkan bir kavramdır. “Helenizm” sözcüğünü ilk kez bilimsel bir terim olarak tarihe kazandıran Alman tarihçi Johann Gustav Droysen olmuştur. Bu kelime ile Yunan kültürünün Yunanistan sınırları dışına çıkıp Akdeniz bölgesi ve Ön Asya da doğu kültürleri ile karışması ve kaynaşması sonunda meydana gelen evrensel bir kültürü kastetmiştir.

Helenizm kültürü, Büyük İskender’in Asya seferleri ile başlamakta, etkilerini uzun zaman göstermekle beraber esas itibariyle Mısır’ın Romalılar tarafından fethiyle sona ermektedir. İskender’in fetihleri sonunda Yunan kültürü, Akdeniz bölgesinden Hindistan içlerine kadar yayılmış, birçok yerlerde doğu kültürlerine etkilerde bulunmuş, bazı hallerde bunların etkisi altında da kalmıştır. 

Batı Edebiyatının İlk Kadın Temsilcisi Sappho Kimdir ?

Sappho (M.Ö. 610 – 570) Lirik Şair

”Nerede olursan ol, ey Sappho, tanrılara denk biri olarak selamlıyoruz seni: şarkıların, o ölümsüz kızların, hala bizimle.” Dioskourides, Sappho için epigram, Yunan Antolojisi, 7.407

Batı edebiyatının ilk kadın temsilcisi Sappho, tarih yazıcılığının henüz gelişmediği, kronikçilerin her şeyden önce şehirlerin ve güç sahibi erkeklerin yaptıklarıyla ilgilendiği bir çağda yaşadı. Bu yüzden, hakkında bildiklerimizin çoğunu şiirlerine borçluyuz. Fakat dizelerini ne ölçüde otobiyografik bir amaçla kaleme almış olduğunu bilemeyeceğimiz için ihtiyatlı davranmamız gerekir. Yine de bu durum, hem Antikçağ’da hem de daha modern dönemlerde, sözde biyografi yazarlarını Sappho’nun yaşamıyla ilgili çoğu zaman birbiriyle çelişen hikâyeler icat etmekten alıkoymamıştır.

Antik Yunanlar ve Tarih Öncesi Devirleri

Antik Yunanlar

Eski Çağ’daki Ege ve Yunan Tarihini incelediğimizde, Antik Dünyanın en etkileyici kavimlerinden biri olan antik Yunanları görürüz. Antik Yunanlar (Grekler), genellikle batı dünyasındaki demokrasinin ve ulus bilincinin ortaya çıkarıcıları olarak kabul edilirler. Bu kabul edilebilir bir düşüncedir. Ancak antik Grekler, temelde bu olgularla birlikte birçok yeniliği insanlık medeniyetine bırakırken, bunları hiç yoktan var etmemişler, kendi antik tarihçilerinin de kabul ettiği gibi, bu parıltılı kültürü antik dünyanın daha eski ve köklü kültürlerinin bulunduğu Yakındoğu uygarlıklarına dayandırmışlardır. Şunun da kabul edilmesi gerekir ki, Yunanlar Antik Doğu’nun derin birikimlerini olduğu gibi kabul etmemiş, bu olguları kendi kültürleriyle sentezleyerek ve geliştirerek sadece batı Dünyasına değil, tüm Dünyaya miras bırakmışlardır.

 

Antik Yunan Dünyasında Şarap Tüketimi

                                                              Amforalar

Şarap ve Yunanlar

Yunanların pembe şarap ve beyaz şarabın yanı sıra kırmızı şarap yapmayı da bildikleri düşünülmektedir. Bugün de olduğu gibi şarap üreticiliğinde pek çok kriter ve özelliğin olduğu bilinmektedir. Normal sofra şarapları ile yüksek kalitedeki şaraplar birbirlerinden farkılı olarak hazırlanırdı. 

Genel bir kanıya göre, en iyi şaraplar Taşöz, Limni ve Sakız adalarında yapılırdı. Bunların yanında, daha sonraki dönemlerde Girit şarabı da öne çıktı. Şarap yapmak için ezilmiş üzümlerin posasının suyla karıştırılması ile elde edilen ikinci kalite şaraplar, içlerine mayalandırıcı atlıarak köylü kesim tarafından kendileri tüketmek amacıyla yapılırdı.

Felsefe Nasıl Doğdu ?

Anadolu Kıyılarında Başlayan Felsefe

 

“Felsefe nedir ?” sorusu yüzyıllardır süre gelen, akıllarda farklı yorumları bulunan bir sorudur. Lakin en basit haliyle düşünmek olduğu söylenebilir. “Düşünmek”, belki de insanları diğer canlılardan ayıran en önemli özelliktir. İnsanlar sistematik olarak düşünmeye ne zaman başladı ? Bu sorunun cevabı büyük bir ihtimalle Neolitik Devrim’den sonra olmuştur. 

 Kış gelince kaçmaları gereken bir mağara yok, beslenebilmek için yer değiştirmeleri gerekmiyor ve bir sosyal örgütün parçası olduktan sonra bazı konular hakkında kendi kendimize sorduk, “Neden?”. Bu soru belki de bugün geldiğimiz ve geleceğimiz teknolojik, ahlaksal, estetiksel, etiksel noktaların sebebidir.

Tragedyanın Babası Kimdir ?

Aiskhylos (Eshilos) : Tragedyanın Babası

Aiskhylos Kimdir?

Mitoloji açısından bir sonraki önemli dönem, Yunanistan’da tiyatronun en parlak zamanı olan M.Ö. 5. yüzyıldır. Bu dönem boyunca, üç Yunan oyun yazarı, tragedya türünde yazdıkları oyunlarıyla büyük üne kavuşmuşlardır. Bu tragedya yazarlarından ilki, doksandan fazla oyun yazan ve tragedyanın babası olarak adlandırılan Aiskhylos (Eshilos)’tur.

Yaşamı

Senato Kimlerden Oluşur? Roma Meclisinin Üyeleri Kimlerdir ?

Senato Nedir ? 

Milattan Önce 509’da kurulan Roma Cumhuriyeti ve onun devamı Roma İmparatorluğu’nun en önemli yönetim merkeziydi. Batı Roma İmparatorluğu 5. yüzyılda sona erdiyse de Roma Senatosu 6. yüzyılın sonlarına kadar toplanmaya devam etmiştir. Senatus kelimesi Latincede yaşlı anlamına gelen senex’den gelir. Etimolojik olarak Senato “Yaşlılar Meclisi” demektir. 

 Senato kurumu Roma’nın ilk krallık dönemlerinde sadece danışma meclisi aracıydı denilebilir. Fakat Roma’da Cumhuriyet rejiminin kurulmasıyla işlevi değişti. Cumhuriyet rejimi senatonun yetkilerini arttırdı. Üye sayısı ilk dönemlerde üç yüz gibi bir sayı olan senatonun, sonraki dönemlerde sayısının altı yüze çıkarılmış olması bu kuruma verilen önemi göstermektedir.

Roma’nın Kartaca Savaşları (Pön Savaşları)

Pön Savaşları’nı Hazırlayan Etkenler

M.Ö. 264-146 yıllarında Roma ile Kartaca arasında gerçekleşen ve Kartaca’nın ortadan kalkması, Batı Akdeniz egemenliğinin Roma’ya geçmesi ile sonuçlanan savaşlardır. Türk literatürüne “Pön Savaşları” olarak geçmektedir. Bugün Tunus sınırları içerisinde kalan Kartaca, eski bir Fenike kolonisi olup M.Ö. 6. yüzyıl sonlarından beri Roma ile iyi ilişkiler içinde olan bir kent-devletiydi. 

Kartacalıların zamanla büyüyüp güçlenerek, özellikle ticaret alanında Batı Akdeniz de etkisini hissettirmeye başlaması Roma’nın da dikkatinden kaçmıyordu. Romalıların da Güney İtalya’da egemenlik kurma girişimleri, buralarda kolonileri bulunan Kartacalıları rahatsız etmiş, her iki devletin siyasal ve ekonomik çıkarları da zedelendiği için karşı karşıya gelmeleri kaçınılmaz olmuştur.

Roma’nın Kanlı Gladyatör Oyunları

Gladyatör Kimdir?

Gladyatör Eski Roma‘da seyirci önünde gösterime çıkan silahlı dövüşçüdür. Latince “kılıç” anlamına gelen “gladius” sözcüğünden türemiştir. Roma gündemine M.Ö. 264 yılından itibaren gelmeye başlayan gladyatörler, aralıksız olarak M.S. 5. yüzyıla kadar antik sosyal yaşamın en vazgeçilmez figüranları olarak varlıklarını sürdürmüşlerdir. Gladyatörlerin her biri farklı silahlara sahiptir. Bu açıdan sınıflara ayrılmıştır. Genel olarak köle veya suçlular arasından seçilmiştir

Roma’nın İlk İmparatoru Gaius Julius Caesar Octavianus Augustus Kimdir?

İmparator Augustus

Gaius Julius Caesar Octavianus Augustus Antik Roma’nın ilk imparatorudur. M.Ö. 27-M.S. 14 arasında hüküm sürmüştür. Roma’da doğan Augustus, Atia’nın oğlu, Julius Caesar’ın kız kardeşi Julia’nın torunudur. Dört yaşındayken babasını kaybetti. Yetenekleri sayesinde daha çocukken Caesar’ın ilgisini çekti.

 Caesar M.Ö. 45’te Pompeius’un oğullarına karşı İspanya seferine çıktığında (Munda Çarpışması) Augustus da ona eşlik etti ve onun üzerinde bıraktığı olumlu izlenim nedeniyle Caesar tarafından evlat edinildi. Askeri deneyimini geliştirmesi için gönderildiği Apollonia kentinde henüz altı ay kalmıştı ki Caesar’ın suikasta kurban gittiği haberini aldı (Liv, Augustus. 10; HR, 11.59). Bunu izleyen yıllarda Caesar’ın öcünü almak amacıyla siyasi olayların tam ortasına daldı.

Roma İmparatoru Titus Flavius Vespasianus

Titus Flavius Vespasianus

Titus Flavius Vespasianus, Titus adıyla da bilinen Flavius Hanedanu mensubu, Roma İmparatorudur. Titus, MS 70’teki Yahudi ayaklanmasını da bastıran başarılı bir generaldi. Tacitus ve çağdaşı tarihçilere göre iyi bir imparator olarak mutâba edilir. 

En çok Roma’daki kamu alanlarında yaptığı düzenlemelerle ve Vezüv yanardağı’nın püskürmesi (79) , 80’deki Roma Yangını gibi iki büyük felaketin yaralarının iyileştirilmesinde gösterdiği cömertliklerle tanınır.

Roma Dönemi Latrinaları Hakkında Bilinmeyenler

Latrinaların Önemi

İnsanlığın veya tüm canlıların beslenme gibi en doğal olaylarından biri de sindirim ve boşaltım sistemidir. M.Ö. III binden itibaren bu ihtiyaç için kapalı mekanlar yapıldığını görüyoruz. Fakat kapalı mekanlar olsa dahi tam anlamıyla bir tuvalet ve kanalizasyon sistemi görmemiz mümkün değil. Bunun yerine pişmiş toprak kaplar kullanılıyor. 

Grek tuvalet alışkanlıklarıyla ilgili en erken verileri ünlü ozan Hesiodos’tan ediniyoruz. Diğer önemli tarihçimiz Herodotos’tan aldığımız tuvalet alışkanlıkları ve bununla ilgili pratik bilgilerdir. Roma Dönemi’ne gelindiğinde tuvalet yani latrinalarda farklı bir sisteme geçildiğini görüyoruz. Kapalı alanlar, toprak kaplar, tek kişilik mekanların yerini anıtsal büyüklükte, açık mekan ve bir kanalizasyon sistemi alıyor. 

Roma Cumhuriyeti Hakkında Bilinmeyenler

Roma Cumhuriyeti Erken Dönem

Tarihsel tradisyonlarda Roma medeniyetinin M.Ö.753 tarihinde kurulduğu genel olarak kabul edilir. M.Ö. 509 yılına kadar Roma krallık olarak tanımlayabileceğimiz bir devlet yapısına sahiptir. Son kral olan Tarquinius Superbus’un yaşanan bir olay neticesinde M.Ö. 509 tarihinde Roma’dan kovulması ile Roma cumhuriyeti başlamıştır. devletin başında iki yönetici görülmektedir.

 Bunlar Praetor olarak adlandırılan yüksek devlet memurlarıdır. Her iki yönetici de birbirlerine eşit hükümranlık haklarına sahiptirler. Bir yıl süre ile makamlarında kalmakta ve görevleri bittiğinde ise hükümranlık süresince yaptıkları icraatlerden dolayı sorgulanıp yargılanabilmektedirler. Görev sürelerinin bitimindeki bu durum praetorların icraatlerinde daha titiz davranmaları için adeta bir önlemdir. Praetor ismindeki bu magistrat yani yüksek devlet memurlarının isimleri yaklaşık 150 yıl sonra konsül olarak değişecektir.

Patriçiler , Plebler Kimdir ve Senato Nedir ?

Livius bize Romulus’un, 100 patriçiden (“patres”, “babalar” ya da ”soylular”), yani klanın varlıklı üyelerinden (gentes) oluşan bir danışmanlar grubu oluşturduğunu anlatır. Bundan sonra da Roma’nın başına geçen her kral ona danışmanlık etmesini istediği patricileri kendisi seçmiştir. Sonundan bu yapı tam anlamıyla bir Senatoya (Latince senex, ”yaşlı adam” ), Roma’nın saygıdeğer danışmanlar zümresine dönüşecekti. 

Patriçiler çıkartamamış gentes üyelerine “avamlar” deniyordu, İngilizce karşılığı “plebeian” olan bu kelimenin kökeni pleb, yani”halk” kelimesinden gelmektedir. Ancak o zamanlar “avam” kelimesinin hiçbir sınıfsal çağrışımı yoktu; bu, sadece kraliyetin teveccühünü kazanmamış olan klanları diğerlerinden ayıran bir kavramdı. 

Gaius Julius Caesar Kimdir?

Julius Caesar; Temmuz Ayının Sahibi

Milattan Önce 100 yılının 12 temmuzunda Julius Caesar doğdu; tabii bu onun kendi zamanında düzenlediği ve 1582 yılında Papa Gregorius tarafından yeniden düzenlenen takvime kadar geçerli olan tarihti. Yeni takvime göre bu doğum 12 gün oynar. Julius Caesar’ın Roma’nın bütün patrici (soylu) aileleri gibi Troyalı kahraman Aeneas‘in soyundan geldiği iddia edilir. Roma’nın kurucu ailelerinin hepsi Troyalı olarak düşünülür ve onların yarı tanrısal olduklarına inanılırdı.

Julius Caesar her halükarda patricilerin cumhuriyetini sarsan tarihi bir dehadır. Siyasi hayatında Pompei ile birlikte yürüdü. İktidar mücadelesinde kuzeyden Roma’ya yürürken Rubicon Irmağı’nı geçti. “Halea iacta est/zarlar atıldı” ya da “ok yaydan çıktı.” da denir. Dönüşü olmayan ani ve çılgın kararların sahibi bir strateji ustası olarak bilinir.