Dünyanın kuzeyinde neler oluyor biliyormusunuz ?

 

                                      Kaynak: Peter Reid/Edinburgh Üniversitesi

Yeryüzünün kuzeyinde, en tepe noktada bir yerlerde garip şeyler oluyor. Dünya’nın manyetik alanının kuzey noktası, yani manyetik kuzey kutbu Kanada’dan Sibirya’ya doğru sürükleniyor. Üstelik bunu o kadar büyük bir hızla yapıyor ki uzmanların artık işe el atmaları gerekiyor.

 Dünyanın manyetik alanındaki salınımlara göre düzenli olarak güncellenen ve basit pusulalardan cep telefonlarımızdaki GoogleMap’a kadar tüm modern navigasyon sistemlerinin tabanını oluşturan Dünya Manyetik Modeli (bir anlamda küresel manyetik alanın haritası) planlanan tarihten yaklaşık bir yıl evvel, 30 Ocak 2019’da yeniden ayarlanacak.

Dünya ve Ay’ın krater benzerliği ve kardeşliği

 

Dünyamızı delik deşik eden göktaşı çarpmalarının izlerini uzaklarda aramaya gerek yok. Sadece 385 bin kilometre kadar ötemizde bize kozmik tarihimizin kaydını sunan çok iyi bir kaynak var: Ay. Toronto Üniversitesi’nden araştırmacılar da böyle düşünmüş olacaklar ki NASA’nın faaliyete soktuğu yeni bir Ay izleme uydusunu kullanarak tam da bu yönteme başvurdular. Ulaştıkları veriler Dünya’nın antik tarihini baştan yazacak gibi görünüyor! Neden mi?

Dünya’ya çarpan ve geride krater bırakan göktaşlarından 290 milyon yıl öncesiyle 650 milyon yıl öncesi aralığına denk gelenlerin oldukça nadir görülmesi; bu uzak geçmişe ait kraterlerin, başta erozyon olmak üzere çeşitli jeolojik süreçlerin toprağı aşındırıcı etkisiyle gözden kaybolmasına bağlanıyordu. 

2016’da İstanbul’da deprem olmuş hiç kimsenin haberimiz yok!

 

Hiçbirimiz fark etmedik. Hiçbir gazetede okumadık. Hiçbir televizyon kanalında bahsi geçmedi. Ama evet, oldu. 2016 yazında İstanbul’un güneyinde büyük bir deprem oldu. Bildiğimiz depremlerden farkı çok ama çok yavaş gerçekleşmesiydi. 

Marmara Denizi altında meydana gelen ve 50 günden uzun süren deprem, Türkiye’den AFAD (Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı), Almanya’dan Yerbilim Araştırmaları Merkezi ve ABD’den UNAVCO Enstitüsü araştırmacılarının ortaklaşa geliştirdiği, özel bir gerinimölçerden toplanan çıktılara uygulanan yeni bir veri işleme tekniği sayesinde tespit edildi. Sonuçlar Earth and Planetary Science Letters dergisinin 15 Mart sayısında yayımlanacak.

Biyosfer nedir,Nasıl oluştu ve geliştiği hakkında önemli bilgiler

 

Her ne kadar Dünya var olalıberi canlıların mavi gezegenin bir yerlerinde olduğuna ilişkin bilgi çok yaygın olsa da aslında gezegenimizin evriminde yaşamın ortaya çıkması ve bugünkü karmaşıklığına ulaşması milyonlarca yıl süren gel-gitli bir süreçtir.

Canlı yaşamının yer aldığı yer katmanlarının nasıl oluştuğuna ve gelişip bugünkü halini aldığına ilişkin Mehmet Sakınç’ın 50 Soruda Yer’in Evrimi kitabındaki bölüm oldukça öğretici:

66 milyon yıl öncesinden günümüze yansıyanlar

 

                      Robert DePalma'nın 66 milyon yıl önceki kitlesel yokoluşa dair grafik çalışması.

Sonun başlangıcı bugün Kuzey Dakota olarak bilinen bölgedeki iç denizin sularını dev dalgalar halinde kabartan şiddetli bir sarsıntıyla kendini gösterdi. Ardından, sferül denen minik cam taneleri gökyüzünden yağan saçmalar gibi toprağı dövmeye başladı. Bu cam yağmuru öylesine şiddetliydi ki karayı kaplayan bitki örtüsünü ateşe verdi. Sulardaki balıklar, solungaçlarını tıkayan cam taneleri yüzünden nefes alamaz oldular. 

Yükselen sular 10 metre yüksekliğinde sudan bir duvar oluşturup nehirlerin ağzına vardığında yüzlerce tatlı su balığı kumdan kıyılara savruldu ve suyun akışı geçici süreliğine tersine döndü. Suların çekilmesiyle karaya vuran balıklar çapı beş milimetreyi bulan cam tanelerinin yağmuru altında ezilirken kimi de kendini balçığın içine gömebildiği kadar gömdü. İnce bir kum gibi tepelerine yağan taş ve cam yağmuru 10 ila 20 dakika daha devam ettikten sonra bunu kıyıları sular altında bırakan ikinci bir dalga izledi.