Depremle ilgili bilgiler
Sual:
Depremlerin sebebi nedir? Ölenler şehit mi? Depremden kaçmayan intihar mı etmiş
olur? Toplu olarak gömmek caiz midir?
CEVAP
Ekseriya depremler ilahi bir ikazdır. Alimler, (İki
Z olunca üçüncü Z gelir) demişlerdir.Yani Zulüm ve
Zina çoğalınca zelzele olur. Hadis-i şeriflerde buyuruldu
ki:
(Zina yayılınca depremler çoğalır.) [Deylemî]
(Günahlar açıktan işlenmeye başlanınca, iyi ötü herkes
genel bir azaba maruz kalır.) [Taberânî]
Depremler kıyamet alametlerindendir. Buhari’deki
hadis-i şerifte, (Depremler çoğalmadıkça kıyamet kopmaz.) buyurulmuştur.
Kıyametin ne zaman kopacağı bildirilmedi.
Fakat, Peygamberimiz, birçok alâmetlerini haber verdi:
Hz. Mehdî gelecek, Hz. İsa gökten inecek, Deccâl
çıkacak. Ye'cüc me'cüc heryeri karıştıracak. Güneş batıdan doğacak. Büyük
depremler olacak. Din bilgileri unutulacak. Kötülük çoğalacak. Dinsiz, ahlâksız,
kimseler Emîr olacak, Allahü teâlânın emirleri yaptırılmıyacak. Haramlar her
yerde işlenecek, Yemenden bir ateş çıkacak. Gökler ve dağlar parçalanacak. Güneş
ve Ay kararacak. Denizler birbirine karışacak ve kaynayıp
kuruyacaktır.
Müdahene nedir?
Genel olarak haksızlıklar çoğalınca, günahlar işlenince
depremler ve diğer belalar zuhur ettiğine göre, bu haksızlıklara ve günahlara
engel olmak gerekmez mi? Gücü yettiği hâlde haram işleyene mani olmamak müdahene
olur. Müdahene, dünyalık ele geçirmek için, dinden vermektir.
Haram işleyene veya yanında bulunanlara olan saygısı
yahut dine olan bağlılığının gevşekliği, müdaheneye sebep olmaktadır. Fitne
olmadığı, yani dinine veya dünyasına veya başkalarına zarar olmadığı zaman,
haram ve mekruh işleyene mani olmak gerekir. Mani olmamak, susmak haram olur.
Müdahene etmek, haram işlemeye razı olmayı gösterir. Susmak çok yerde iyidir.
Fakat, hakkı, hayrı söyleyecek yerde susulmaz.
(Ya Resulallah! Geçmiş ümmetlerden bir kısmına deprem
ile azap yapıldı. Toprak altında kaldılar. Bunların arasında salihler de vardı)
denildiğinde (Evet, salihler de birlikte helak oldular. Çünkü Allaha isyan
olunurken susmuşlardı.) buyurdu. (Taberânî)
Dünyadaki depremler birer ikazdır. Ahiretteki depremler
ise daha büyüktür. Kur’an-ı kerimde buyuruluyor ki: (O günün depremi çok
büyük şeydir. O gün kadınlar memedeki çocuklarını unuturlar. Hâmile kadınlar
çocuklarını düşürürler. İnsanlar sarhoş olmuşlar sanılır. Onlar sarhoş değildir.
Fakat, Allahü teâlânın azâbı çok şiddetlidir.) [Hac 1]
İlahi ikazdır
İnsanların isyandan vazgeçmesi için İlâhî bir ikaz olan
depremden ibret alınmalıdır. Sel, deprem, kuraklık gibi, İlâhî musibetlerin ara
sıra zuhur edişi, Allahü teâlânın sonsuz nimetlerine, lütuf ve ihsanına karşı
isyanda olanları ikaz mahiyetindedir. Hiçbir nimet ve felaket sebepsiz değildir.
Düşünebilenler için nice hikmetleri vardır. Günahların affına sebep olduğu gibi
başka hikmetleri de vardır. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Ümmetim için depremler günahlarına kefaret
olur). [Hâkim]
(Ümmetimde depremler olur, binlerce kişi ölür. Allah,
bunu iyilere öğüt, mü'minelere rahmet, kâfirlere ise azap
kılar.) [İ.Asâkir]
Alimler, (Tehlikelerden, gücünüz yettiği kadar
sakınınız. Çünkü, güç yetmiyen, dayanılamıyan şeylerden uzaklaşmak,
Peygamberlerin âdetidir) buyurmaktadır.
Kapalı yerde iken deprem olursa, oradan açık bir yere
kaçmak müstehabdır. (Bezzâziyye)
Deprem olunca evden çıkıp açık yere gitmelidir.
Resûlullah, yolda eğri duvarın önünden koşarak geçti.
(Hindiyye)
Bu fetvalardan anlaşıldığına göre, depremden kaçmayan
intihar etmiş sayılmaz. Müstehabı terk etmiş olur. Depremden kaçmayan mutlaka
ölür diye bir şey yoktur. Depremde ölenin imanı varsa mutlaka şehittir.
Hadis-i şerifte, (Suda boğulan, yangında ölen, duvar
ve enkaz altında kalarak ölen, şehiddir.) buyuruldu (İbni Asakir)
Zaruret olmadıkça, bir kabre, iki kişi bile gömülmez.
Ancak zaruretler haramları mübah kılar. Zaruret olunca toplu halde gömülebilir.
