bilgievlerim: Temel büyüklükler
Logo Design by bilgievlerim.blogspot.com
TÜRKİYE CANIM FEDA TÜRKİYE CANIM FEDA

Çevirci -Translate - Перевести


Temel büyüklükler etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
Temel büyüklükler etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

23 Ekim 2018 Salı

Temel ve Türetilmiş Büyüklükler arasındaki fark nasıl anlaşılır?


Temel büyüklükler 

Fizik biliminde fiziksel büyüklükleri iki kategoriye ayrılır: temel büyüklükler ve türetilmiş büyüklükler. Bunlar bir takım yöntemlerle ölçülür ve hepsinin ayrı bir birimi vardır. Bu birimler uluslararası uzlaşmalar sonucu seçildiği için, bunlara uluslararası birimler ya da SI birimleri denir. Temel büyüklükler, doğrudan ölçülüp kendi başına ifade edilebilirler. Bunların tamamı skalerdir, hepsinin mutlak sıfırı vardır. (Bu ne demek, bir düşünün.) Diğer fiziksel büyüklüklerin hepsinin tanımlanması için temel oluşturan bu büyüklükler kümesi, toplam yedi büyüklükten oluşur. KISAMUZ kısaltmasıyla aklınızda kalabilecek bu yedi büyüklük şunlardır: (Tablodaki baş harfleri yukarıdan aşağı okuyun.)
Temel Büyüklükler
Baş harfiBüyüklükSimgeBirimBirim Kısa
KKütlemkilogramkg
IIşık şiddetiICandela (kandela)cd
SSıcaklıkTKelvinK
AAkım şiddetiiamperA
MMadde miktarınmolmol
UUzunluklmetrem
ZZamantsaniyes
Güzel bir örnek kütledir, hem dört temel kuvvetten biri olan kütle çekimin özelliğidir, hem de doğrudan ölçülebilir.  

Türetilmiş büyüklükler

Türetilmiş büyüklükler kendi başlarına değil, temel büyüklükler veya diğer türetilmiş büyüklükler cinsinden ifade edilir. Her türetilmiş büyüklüğün bir tanımlayıcı denklemi vardır, böylece temel büyüklüklerin çarpımı veya oranı olarak ifade edilebilirler. Türetilmiş büyüklükler skaler ya da vektörel olabilir.
Örneğin, belli bir yönde birim zamanda ne kadar yer değiştirildiği anlamına gelen hız türetilmiştir, yer değiştirmenin (uzunluk) zamana oranıdır. Elektrik yükü akımla geçen zamanın çarpımıyla ifade edilir. Bunların da bazıları doğrudan ölçülebilir (örneğin elektrik potansiyel), ama yine de temel büyüklükler olarak kabul edilmezler. 
Temel Büyüklükler
BüyüklükSimgeBirimBirim Kısa
Yüzey AlanıAmetrekarem2
HacimVmetreküpm3
Özkütledkg / metreküpkg/m3
Hızvmetre / saniyem/s
İvmeametre / saniye karem/s2
KuvvetFNewtonN
İşWJoulej
EnerjiEJoulej
GüçPWattW
IsıQJoulej
Elektrik yüküqCoulombC
Elektrik alanENewton / CoulombN/C ya da V/m
Elektrik potansiyelVVoltV
DirençROhm Ω
SığaCFaradF
Momentumpkgm/s
BasınçPPascalPa (N/m2)
Manyetik alanBTeslaT

Temel Büyüklük Türetilmiş mi? 

  1. Yukarıdaki resimdeki ölçüm aletlerinden hangisi temel, hangisi türetilmiş bir büyüklüğü ölçer?
  2. Konum, alınan yol ve yer değiştirme büyüklüklerinden hangisi temel büyüklüktür? Yorumlarda cevabınızı yazabilirsiniz.
  3. Temel büyüklüklerden hangileri eksi değer alabilir? Örneğin – 5 K (eksi beş Kelvin) sıcaklık mümkün müdür?
  4. Kütleyi gerçekten doğrudan ölçüyor muyuz? Terazilerin hepsi ağırlığı ölçmüyor mu? Kütleyi nasıl doğrudan ölçebiliriz?
  5. Elektrik yükü doğadaki dört temel kuvvetin birinin özelliğidir. Bu kadar temel bir özellik temel büyüklük olarak kabul edilmemiştir. Bunun yerine elektrik akımı şiddeti kabul edilmiştir. Neden?

Temel ve Türetilmiş Büyüklükler ile ilgili Kazanımlar

9.1.3.1. Fiziksel nicelikleri sınıflandırır.
  • Niceliklerin temel ve türetilmiş olarak tanımlanması ve sınıflandırılması sağlanır.
  • Temel büyüklüklerin birimleri SI birim sisteminde tanıtılır. Türetilmiş büyüklükler için fen bilimleri dersinde geçmiş konulardan örnekler verilir. 

Temel ve Türetilmiş Büyüklükler ile İlgili MEB ve EBA testleri

Benzer Konular (Similar Topics)(Похожие темы)( Sujets similaires) ( Ähnliche Themen) (مواضيع مماثلة)