İBADET ÂNINDAKİ FARKLILIKLAR

Kadın, iftitâh tekbirinde ellerini, kulaklarının hizasına kadar kaldırmaz. Omuzlarının hizasına kadar kaldırır. Zira böyle yapması kadının kollarının açılmamasına ve bedenini setretmeye daha uygundur.     Kadın, namazda okuduğu kıraatları her vakit gizli okur. Zira sesli okursa, fîtne ve fesada sebep olabilir ve sesi mahrem olduğundan sesini yükselterek okuması haramdır.

     Kadın, namaz kılarken rukû ve secdelerde koltuklarını bitiştirerek yapar. Koltuk ve uyluklarına bitiştirerek yapmasının sebebi vücudunun gerilme ve görünme şekillerini örtmeye ve önlemeye daha lâyık olduğundandır.

Kadın, namaza durduğu zaman önünden geçenleri geçirmemek için, tespih ve tehlil söylemeyip, elinin dışını diğer elinin üstüne vurmak sûretiyle îkazda bulunur. Halbukî erkekler, okudukları kıraatı yükselterek veya sesli olarak tesbih, tehlil ve tekbir almak sûretiyle önlerinden geçenleri ikaz ederler.

     Bu gerçek Hz. Ebî Hüreyre (R.A.)'nin Rasûlü Ekrem (S.A.V.) Efendimizden rivayet ettiği şu Hadis-i Şerifte beyan edilmiştir.     "Tasfik (Namazda eli ele vurmak) kadınlara mahsus ve (sesli olarak) tespih söylemek, erkeklere mahsustur." (Buhari, Müslim)

     İbâdet ve itaat esnasında dahi, kadının sesini çıkarmasına müsaade etmeyen bu gerçekler karşısında kadınların şarkısında mahzur görmeyen ve "Mubah" diyecek kadar abdallaşanların kötülükleri anlaşılmaktadır.

     Kadınların cemaat olup, içlerinden binin imam olarak namaz kılmaları kerahattır. Fakat kerahat olmakla beraber cemaatle kendileri namaz kılmak istediklerinde; kendi cinslerinden olan imamları ortalarına durur. Erkeklerin imamları gibi ileriye geçmez.

     Kadınların, câmiye cemaata çıkmaları mekruhtur. Evlerinde kılmaları daha sevaptır. Fakat erkeklerle kadınların yerleri ayrı olursa, cevaz yönleri de fıkıhda beyan edilmiştir. Halbuki erkeklerin cemaata çıkmaları ve cemaatla namaz kılmaları lazımdır. Zira cemaatla namaz kılmak 27 derece efdaldır. Yani evde veya herhangi bir yerde tek başına kılınan 27 rekat namazdan cemaatle kılınan bir rekatın sevabı daha çoktur. Bu faziliyet, farz olan veya cemaatla kılınması meşrû olan namazlara mahsustur.

     Kadınların, cemaata çıkmaları için gerekli şartlar ilerde uzun uzun beyan edilmiştir.     Kadınların, erkeklere imam olması, hiç bir sûrette câiz değildir. Binaenaleyh kadın imam olur, erkeklerde ona cemaat olurlarsa, namaz sahih olmaz, fasit ve batıldır.

     Kadınlar, namazda ayakta iken ellerini göğüslerinin alt tarafına veya üstüne koyarlar ve teşehhüdde iki ayağını sağ tarafına yatırır, hiç birini dikmezler. Sol topuk ve ayaklarının üstüne otururlar. Bunların bu şekilde yapmaları setretmeye daha layık olduğundandır.

     Kadınlara, Cuma Ve Bayram namazları farz ve vacip değildir. Fakat kıldıkları zaman sahih olur. Şu halde Cum'a namazını kılan l:adına öğle namazını kılması lâzım gelmez.

     Kadınlar, hayızlı ve nifaslı iken namaz, oruç tutamaz, Kur'an okuyamaz ve okutamazlar. Camiye ve Mescide giremez ve Kabe'i Muazzama'yı tavaf edemezler. Abdestsiz ve cünüp olan erkek ve kadın aynı vazifeleri yapmadıkları malumdur. Kadınlar farklı olarak özürlü zamanlarda bir çok hayır ve vazifelerden mahrumdurlar.

                                                     Kaynak: Mustafa Uysal

AMEL BAKIMINDAN OLAN FARKLILIKLAR

Hanefî Mezhebi üzere İbn'i Nüceym Merhumun "EŞBAH VENNAZÂÎR" adlı kıymetli eserinde ve diğer fıkıh kitaplarında amel ve haklar bakımından kadınla erkeğin farklı olan bazı hükümleri beyan edilmiştir,

     Kadın, Etek temizliğinde erkeğe muhalif olarak eteğinin kılını yolar. Kadının sakalı biterse, kazıması sünnettir. Erkek ise, sakalını bırakıp kazımaması sünnettir,

     Bâzı kimseler, "Bir kimsenin karısı müsaade etmezse sakal koyamaz" diye hüküm vermeye veya "Karısının izni olmadığından sakalını koymadığını" söylerler. Bu söz ve hareketlerin hiç bir hakikatle alâkası olmadığı gibi. İslâm'ın verdiği Reis ve Hakimiyet Şerefini ayağının altına alıyor. Miskinlik ve aptallığını izhar ediyor.

     Evet, sakal koymak sünnettir. Binaenaleyh bu vazifeye kimse mani olamaz. Ve mani olanların sözüne itaat edilemez. Zira Hz. Peygamberimiz (S.A.V,) bir Hadis-i Şeriflerinde meâlen şöyle buyuruyor ;

     "Hâlika (Allah (C.C.) 'a) karşı isyan olan yerde (işte ve mekânda) mahluka (kula) itâat yoktur. İtâat, ancak mâruf (iyi ve doğru) olan yerdedir." (Buhari, Müslim)     Kadının, sesi avret olduğundan ve pek çok fitne ve fesatlıklara sebep olabileceğinden, kadının ezan ve ikâmet ol:uması mekruhtur.

     Kadının, eli yüzü ve bir rivayette ayağı hariç vücudunun her tarafı avrettir. Erkeğin ise göbeğinin altından diz kapağının altına kadar olan yerler avrettir. 

MİRASDA Kİ FARKLAR

Miras cihetinden erkekle kadının hakları arasında muhtelif farkları kısaca şöyle özetleyebiliriz :     a) Erkeklerin baba, oğul, zevc ve oğlan kardeşlerin aralarında sehim farkları olduğu gibi kadınlarda çeşitli hallerde farklı sehim hisseleri vardır.     Meselâ : Ana bir kız kardeşlerinden bir kız kardeş tek başına olursa altıda bir (6/1) alır. Kezâ ana bir oğlan kardeş de bir adet olursa, o da altıda bir (6/1) alır. Şayet ana bir oğlan ve kız kardeşler birden fazla; iki üç kişi olurlarsa üçte bire (3/1) müsavi olarak varis olurlar. Zira bunlar tek başına erkek veya kadın oldukları zaman altıda bir hisse de nasıl müsâvî iseler üçte bir'e beraber varis olmaları halinde de aralarında yine müsavi olarak varis olurlar.     Bu mesele hanefi Mezhebi üzeredir.     Bu gerçekler Kur'an-ı Kerimin şu meâldeki âyeti celilisiyle beyan edilmiştir :     "Eğer mîrası aranan erkek veya kadın, çocuğu ve babası olmayan bir kimse olur ve onun erkek veya kız kardeşi bulunursa, bunlardan her birinin (hakkı) altıda biridir. Eğer onlar bu (bakımdan) çok iseler o halde onlar (ölünün edeceği vasiyyet ve borcun edasın) dan sonra üçte birde (3/1) ortaktırlar." (Nisa Suresi, 12)     b) Kadın, erkeğin aldığı mîras hakkının yarısını alır. Yani ikili birli varis, olma cihetindedir. Buda ana baba bir oğlan ve kız kardeşlerin varis olmaları neticesindedir.     Bu farklı veraset, kadınların şeref ve kereminin noksanlığından mı dır? Veya İslam'da böyle bir şeref ve insanlık değerinin noksanlığımı vardır? Hayır asla yoktur.     Elbette öyle bir sebep ve noksanlıktan değildir. Belki Kadınların, mehir ve nafaka hakkının olmaları hasebiyle kadınlar böyle meşru yollardan maddi imkânlara kavuşabilecekleri ve kavuştukları bir gerçek ve hakikattir.      Binaenaleyh erkeklerde daha fazla sarfiyat ve gider olduğundan erkekler, kız kardeşlerden ve diğer erkeklerde bazt yönlerden fazla hakka sahip ve vâris olmaktadırlar.     Bu beyanımız pek çok sebeplerden bir tanesidir. Ve kadınla erkeğin arasında denge ve adâlet olmuş oluyor:


"Allah (c.c.) size (Miras hükümlerîni şöylece) tavsiye (ve emr) eder. Evlatlarınız hakkında (ki hüküm) erkeğe. iki dişinin (kadının, kız kardeşinin) payi miktarıdır." (Buhari, Müslim)     Verâset konusunda ki arzettiğimiz hükümler erkekle kadın arasındaki müsavi veya farklı olan haklardan bir kaçıdır. Daha uzunu ve madde madde beyanı feraiz kitaplarında ve fıkıh kitaplarının sonralarında beyan edilmiştir.

ŞAHİTLİKTEKİ FARK

İslâm, hakların ispat ve tespîti için, âdil iki erkeğin veya bir erkek ve iki kadının şahadetini şart kılmıştır.
Bu husus Kur'an'ı Kerimde meâlen şöyle beyan edilmiştir:     
"Erkeklerinizden iki de şâhit yapın. Eğer iki erkek bulunmazsa, o halde râzi (ve doğruluğuna emin) olacağınız şahidlerden bir erkekle iki kadın (yeter bu suretle) kadınlardan biri unutursa, öbürünün hatırlatması kolay olur. (kolay olur)." (Bakara Suresi, 282)    
 Yukarıdaki hükümden anlaşıldığı üzere bir hakkkın ispatı için iki erkek şahitlik yapmadığında, bir erkekle iki kadının şahitlik etmeleri lâzımdır. İki kadın bir erkek yerine kâim oluyor. Bu farkın olması kadınla erkeğin insanlık ve keremliliği ile alâkalı değil ve kadının hürmete liyakâtının, şerefinin aşağılığından da değildir. Malî tasarrufta içtimaî meselelerde, evin ihtiyacını karşılamada ve insanlar arasında vakî olan hâdiselere şâhit olup mahkeme vesair işlerde çok zaman erkekler şâhitlik ettiğinden, bâzı zaman kadınlardan da şâhitlik icap edebileceği muhakkaktır.     Bizde, irade ve akıl bakımından kadınlar, erkeklerden zayıftır.    
 Mahkemelerde ve pek çok hadiselerde kadınlar hazır bulunup şâhitlik etmediğinden böyle bâzı zaman vukû bulan şahitlikler de unutkanlık, hata etmek veya heyecana kapılarak yanlış ifade vermek ihtimaline binaen hâkîmin huzurunda biri hata ettiğinde veya unuttuğunda diğeri hatırlatmak için diğer bir kadının şâhitlik yapması zarureti hasıl olmuş olur.    
 İşte yukarda beyan edildiği üzere beşerî ârızalar gibi pek çok sebep ve zarûretlerden dolayı, iki kadın bir erkek makamında kaim olarak hakimin huzurunda şâhitlik yapma zarûreti beyan edilmiştir. Yoksa kadının insâni ve kerem bakımından erkekten noksan olduğundan değildir.      FAHRUDDİN'İ RÂZİ (R.A.) Tefsiri Kebirinde Kadınlardan biri unutursa, öbürünün hatırlaması (Kolay olur) Cümlesinin mânasını şöyle açıklıyor:     
" Kadınların yaratılışında yaşlılık ve soğukluk çok olduğundan kadınların tabiatı çok zaman unutkanlık üzerindedir. İki kadının İçtima etmesi ise, bir kadına ârız olan unutmanın meydana gelmesi akılda daha uzaktır. Binaenaleyh iki kadın bir erkek makamına kâimdir.     
Bir ata sözünde : " Kadınların saçı uzun aklı kısa " denilmiştir.      
Erkekle kadınların, din ve akil cihetinden bazı farkların ve kadınların erkeklere nazaran aklın ve dinen noksanlığın olduğunu beyan eden şer'i delillerden bir tanesinin meâli şöyledir ;     EBU SAİD'i HUDRİ (R. A.) dan şöyle rivayet edilmiştir :    
 "Bir kurban veya Ramazan Bayramındâ Rasûlullah (S.A.V.) Efendimiz yanımıza namazgaha çıktı. Kadınların yanındân geçti. Ve (onlara) ;     - 
"Kadınlar, sadaka veriniz. Zîra bana cehennem halkı gösterildi, çoğu sizler idiniz" buyurdu,     - (Kadınlar) : "Ya Rasûlullah (S.A.V.) Neden?" diye sordular.     -
 Rasûlullah (S.A.V.) :     
- "Çünkü siz (ötekine, berikine) çokça lânet eder ve kocalarınıza karşı küfranı nimet gösterirsiniz. (Ne acâibdirki kendini zabdeden akıllı ve dininde) mazbut kimsenin aklını sizin (aklınız) kadar eksik akıllı ve eksik dinli hiç bir kimsenin gelebildiğini görmedim.n buyurdu (Buhari, Müslim)    
 - "(Kadınlar) : Aklımızın ve dinimizin eksikliği nadir? Yâ Rasûlullah (S.A.V.) dediler.     
- "(Rasûlullah (S.A.V.) ; Kadının şahâdeti, erkeğin şahadetinin yarısı değilmidir?" diye sordu.     
 - "(Kadınlar) : Evet" dediler.    
 - " İşte bu aklın eksikliğinden ve (kadın), hayız zamanında namaz ve oruç tutmaz değilmi?" buyurdular.     
- "Evet" dediler.     
-"İşte bu da dininin eksikliğindendir." cevabını verdi.     
Burada erkek ve kadınların farklarını beyan eden hüküm bir umumî hükümdür. O umûmi hüküm, kadın ve erkek fertlerinden her ferde doğru olması lâzım gelmez, Nitekim erkeklere taş çıkarır nice kadınlarda vârdır. Hüküm ekseriyete binaendir.     
  Dinî noksanlığa gelince, "Amel imandan cüzdür ve iman ziyade ve noksan kabul eder" diyenler bu kelâmı nebeviyeyi zahirine hamledip tevile hacet görmezler. İbadeti eksik olanların dininide eksik sayarlar.     
İmanın âmelden cüz olmadığını kabul edenler ise, imanın esası, İslâm ve dine ziyade ve noksan tertibi mümkün değildir. Binaenaleyh bu ziyade ve noksanlık sıfata râcidir, derler. Yâni îman esaslarına inanışta değil, amel bakımından farklılıklar vardır.     
Şu halde buradaki farkın zâhiri yönden değil kadınların aklî yönden zayıf ve hayız ve nifasdan dolayı âmeli yönden dinen noksan olmasındandır.

BÂZI VAZİFELERİ YAPMADA EŞİTLİK

Kadın, İlim ve irfan ile mükellef olması hasebiyle âlim olur, Müftü (fetva verici) olur, velî olur ve ârif olur. Kadın, erkek gibi iyiliği kendi cinsine ve icabettiği zaman meşrûiyet dahilinde erkeklere emreder, kötülükten nehyeder. Fakat bütün bu vazifeler erkeğin olmadığı veya kadından başka bilenin bulunmadığı zarûretler karşısında caizdir.
     Kadın, bulunduğu memlekette ve meşru şartlar altında hakim olabilir. Fakat sefer müddeti mesafelere ve pek çok tehlikeli yerlere gitmesi ve yabancı erkeklerle görüşmesi gibi haramlarla karşılaşacağından, Devlet Reisi olamaz. (Elmeretü b•ynelfıkhı velkanun, 39 vs izmitli ismail hakkının, El- cevabü<ssedid, 132)
     Bu vazifeleri yapan veya yapacak olan kadının, eli, yüzü ve topuklarından aşağı ayağı hariç her tarafı örtünmüş olması erkeklerle karışmaması, yabancı bir erkekle bir kadının yalınız başına bir odada kalmamaları ve yukarıda bahsettiğimiz, aşağıda bahsedeceğimiz kötü netice meydana getirecek her türlü haram sebeplerden kaçınması ve gereken her muşrû çarenin bulunması şarttır.
     Kadınlarda; erkekler gibi dinî vazifelerle mükellef olduğu gibi emri bilmaruf ve nehyi anilmünker (iyiyi tavsiye ve kötülükten men etme) ile mükellef, alim, velî olabilir fetva verebilecekleri pek çok hakikatlerle sabittir. Kadınlar hem cinsi olan kadınlara, çocuklarına, yakınlarına ve icap eden zarûretler karşısında müslüman erkeklere İslâm'ın beyan ettiği edep ve tesettür dahilinde bu vazifeleri yapabilir:
     Kur'an-ı Kerimde meâlen şöyle buyurulmuştur. "Mümin erkekler de, mümin kadınlarda birbirinin velileri (dostları ve yardımcıları) dır. Bunlar (erkek ve kadın müminler, insanlara) iyiliği emrederler, (Onları) kötülükten vaz geçirmeye çalışırlar, namazı dosdoğru kılarlar, zekatı verirler, Allah'a (C.C.) ve Resulüne itâat ederler. İşte bunlar, Allah onları rahmetiyle yargılayacaktır. Çünkü azimdir, hakimdir." (Tevbe Suresi, 71)
     Hz. Aişe (R.A.) validemiz, Râbiatüladeviye hanım ve emsali kadınlardan fakih ve alim kadınların İslâm'a pek çok hizmetleri olmuştur.
     Buraya kadar saydığımız maddelerden anlaşılmıştır ki, kadınlarla erkekler arasındaki müsavilik yönlerini şöyle hülasa edebiliriz :
     a) İslâm'da, insanlık şerefi ve kemali bakımından kadınlar erkekler gibidirler. Zahiren erkekte ki güzel siyret ve varlıklara sahiptirler. Binaenaleyh erkeklerin şeref ve haysiyeti ne ise, kadınlarda aynı şerefe ve kıymete sahiptirler.
     b) Erkek, küçüklüğünden îtibaren talim, terbiye ve ilahi emirlere muhatap olması zamanına ve ondan sonra ölünceye kadar ne gibi ilâhi tekliflere muhatap ve mükellefse, kadın da aynı hükümlerle yükümlü ve muhataptır.
     MESELA: Erkeğe, yedi yaşından itibaren îman etmesi hükmü ve mükellefiyeti aynı zamanda namaz kılmasına alıştırmak keyfiyeti kadın da aynıdır. Mükellef olduğu zamân erkeğe imanı kesbi ve namaz kılmak, zekat vermek, hacca gitmek, anaya babaya itaat etmek, helal lokmayı yiyip, hâramdan kaçınmak gibi dini vazifeleri yapmak erkeklere nasıl farz ise, kadınlara da aynı farzdır.
     Öğrenilmesi ve yapılması farz olan bütün bilgi ve amelleri öğrenmek ve yapmak istisnasız erkek olsun, kadın olsun bütün müslümanlara farzdır.
     Küçük yaştan itibaren büyüyüp ölünceye kadar koruma, bakım ve hürmet etmeğe erkek. neye layık ise, kadın da aynı haklara sahiptir. Hatta bazı yerlerde kadına hürmet ve şefkat erkekten de elzemdir, Evladın anasına itaat ve hürmet etmesi babadan daha ziyade olduğu bu cümledendir. Nitekim beşinci maddede bu gerçek bir Hadis-i şerifle açıklanmıştır,
     c) İslâm bütün, malî tasarrufta kadınların erkekler gibi aynı haklara sahip olduğunu beyan etmiştir. Elbette bu malikiyyet erkeklerde olduğu gibi kadında da sinni ruşde (Ergenlik ve buluğ yaşına) vardığı zamandır. Bâlığa ve mükellef olan bir kadının mülkünde ne babası, ne kocası ve ne de kadının kardeşi gibi mahremlerinden birinin salahiyet ve tasarrufu vardır. Bütün tasarruf ve yetki malın sahibi olan kadınındır. Kadın malını satar rehin verir, bağışlar, emanet bırakır ve icara verir, kefil ölür, vekil olur. Dava eder, vasiyet eder ve sair hakları na sahiptir.
     Binaenaleyh bir erkek nasıl malını harcarsa, muhafaza etme, hayra sarfetme, satma ve alma gibi tasarruflarla malının sultanlığını yapar ve sahipse, kadında aynı haklara sahiptir.
     Hülâsâ'i Kelam; kadınla erkek beşerî ve insani hayatta aynı seviyede müşterekî yaradılışın îcabı eşit haklara ve insanlığın terakki ve medeni hayata kavuşabilmesi için, İslam'ın beyan ettiği meşrûiyyet dahilinde el ele verib çalışmaları gerekir. Fakat gayrî İslâmi görüş ve hareketlerini örnek edinmek insanlık ve müslümanlık dışında batıl ve en kötü hareketlerdendir.

HİMAYE ve HAKLARINA SAHİP OLMADA EŞİTLİK

İslâm, Erkekler de olduğu gibi kadınlarda henüz baliğ olmamış ve küçük iken yetim kaldıklarında veya o halde iken yetim olmadıkları zamanda da hem kendileri ve hem malları ve mülkleri kendilerine bakmakla mükellef olan velîleri üzerine farzdır. Hatta onların her türlü terbiye yardım ve koruma imkanlarıyla kız çocuklarını himayelerinde muhafaza etmeleri farzdır.
     Fakat Kız çocuklar, ergenlik çağına 15-18 yaşına) vardılarmı, erkeklerdeki bulunan bütün mâlî, ticarî, vekalet, kefalet, havale, sulh, ortaklık, hibe ve malını vakfetme yetkisi gibi yetkilere sahiptir. Bütün mallarının tasarrufu kendisinin idaresindedir. Yani Fıkıhda beyan edilen, şahsî, malî ve iktisadî haklarına sahiptir. Zira hür ve mükellef olan her kadın böyledir.
     Kadınların, erkekler gibi malî, iktisadî ve mülkî hürriyete ve hakka sahip olduğu Kur'an-ı Kerimin pek çok ayetlerinde mezkürdür. Cenab-ı Hak bir ayeti celilesinde şöyle buyuruyor :
     "Erkeklerin kendi kazandıklarından bir payı olduğu gibi, kadınlarında yine kendi kazandıklarından bir hissesi vardır." (Nisa Suresi, 33)

Bütün insanlar, yaradılış ve zahiri görünüş itibariyle güzel sûrette ve müşterek vasıflara sahip olarak yaratılmışlardır. Fakat Ahsenitakvirri üzere yaratılan insan, ancak yaradana inanıp ve emirlerine boyun eğmekle faziletli ve üstün varlıkdır

                                                                          Kaynak: Mustafa Uysal

KARI İLE KOCANIN HAKLARI CİHETİNDE EŞİTLİK

İslâm; Erkeğin (Kocanın) kadınında hakkını beyan ettiği gibi, kadının da erkekte pek çok haklarının olduğunu beyan etmiştir. Yani her ikisinin karşılıklı hakka sahip olmaları, her ikisinin Müsâvî hak sahibi olduklarını beyandır. Ancak bu haklara sâhibiyet erkeğin riyaset ve idaresi altında olmasıyladır.Ve bu riyaset sahibi erkeğin zulüm ve istibdat yollarına. sapmaması da şarttır.
     Karı ile kocanın karşılıklı hak sahipleri olduklarını beyan eden İlahi hüküm :
     "Erkeklerin meşru surette kadınlar üzerindeki (hakları) gibi kadınların da onlar üzerinde (hakları) vardır (Yalnız) erkekle(onlar (Kadınlar) üzerinde (daha üstün) bir dereceye mâlikdirler." (Bakara Suresi, 22)
     Hz. Peygamberimiz (S. A. V.) Efendimiz, bir hadis,i Şerifinde mealen şöyle buyuruyor :
     "Kulak verin! Muhakkak kadınlarınız üzerinde sizin hakkınız var ve sizin üzerinizde de kadınlarınızın hakkı vardır.
     - Kadınlarınızın üzerindeki hakkınız, sizin hoşlandığınız kimselere, evinize izin vermemeleridir.
     - Duyun, Kadınların sizin üzerinizdeki hakları ise, yemeleri ve giymelerinde güzel yedirip ve güzel giydirmenizdir." (Tirmizi)

  Bütün insanlar, yaradılış ve zahiri görünüş itibariyle güzel sûrette ve müşterek vasıflara sahip olarak yaratılmışlardır. Fakat Ahsenitakvirri üzere yaratılan insan, ancak yaradana inanıp ve emirlerine boyun eğmekle faziletli ve üstün varlıkdır

                                             Kaynak:Mustafa Uysal