Antik Yunan Dünyasında Kadın Filozoflar

 

Felsefe tarihi boyunca, bugüne kadar erkek filozoflar ve onların düşüncelerinden bahsedilmiştir. Kadın filozofların görüş ve fikirleri ise göz ardı edilmiş ve ne yazık ki yalnızca 20. Yüzyıl ve sonrasında var olmuşlar gibi bir kanı ortaya çıkmıştır . Oysa ki daha antik çağda Apollonias ve Philochorus tarafından yalnızca kadın filozoflar hakkında iki yazı yazılmıştır lakin bu yazılar tarihin kayıp sayfaları arasındadırlar.

Antik Yunan‘ın kadınları, özellikle evli olanlar, evden yalnız başlarına çıkamazlardı, aileleri ve kadın arkadaşları dışında herhangi biri ile görüşmelerine izin verilmezdi ve dolayısı ile çevreleri bu insanlarla sınırlıydı. Babalarının ya da kocalarının nüfuzlarını kullanarak bazı güçlü kadınlar “felsefe” yapmayı başardılar. Bu güzel insanlardan bazılarını sizlere tanıtmaya çalışacağım.

Kimdir bu Kadın Filozoflar?

Halk Ozanı Homeros Kimdir ?

 

Homeros: Kör Ozan

Klasik mitolojide Homeros adı önemli bir yere sahiptir. Homeros’a antik dünyanın en büyük şairi gözüyle bakılır. Bunun da ötesinde, Batı edebiyat tarihinin en büyük ve en etkili sanatçılarından biri kabul edilir. Peki, ama gerçekten Homeros diye biri var mıydı? 

Başka bir deyişle, gerçekten yaşamış, kanlı-canlı bir insan mıydı, yoksa diğer şairler tarafından yaratılmış bir karakter miydi? Araştırmacılar ve tarihçiler yüzyıllardır bu soru üzerinde kafa yoruyor. Ancak, Homeros’a mal edilmiş epik şiirler olan İlyada ve Odysseia’nın önemli ve büyüleyici edebiyat eserleri olduğu konusunda herkes hemfikir.

Hesiodos Kimdir?

Hesiodos: Yunan Didaktik Şiirinin Babası

Önemli Yunan şairlerden biri de Hesiodos’tur. Yunan didaktik şiirinin babası olarak kabul edilen Hesiodos, muhtemelen Homeros’tan sonraki bir dönemde yaşamıştır. Homeros’un tipik olarak kahramanlık öykülerini ve önemli olaylan anlatan epik şiirlerinin aksine, didaktik şiirde anlatılan öykünün amacı bir ahlak dersi vermektir.

Hesiodos’un Yaşamı Homeros gibi, Hesiodos hakkında da kesin bilgiler vermek oldukça güç ama araştırmacılar onun yaşamı hakkında biraz daha fazla bilgiye sahip. Bu bilgilerin çoğu, doğrudan kendi eserlerinden geliyor. 

Girit ve Minos Uygarlığı

İnsanlar büyük, verimli Girit Adası’na ona ilk Ege uygarlığı unvanını kazandıran sistemin yaklaşık MÖ 2200-2000’de ortaya çıkmasından binlerce yıl önce yerleşmişlerdi. 

Bugün ”saraylar” olarak adlandırılan büyük mimari yapıların tanımladığı bu uygarlık (Minos), öncelikle yeniden dağıtıma dayanan karşılıklı bağımlı bir ekonomi üzerinde yükseliyordu.Girit’in ilk, ”saray öncesi” yerleşimcileri buraya büyük olasılıkla yaklaşık MÖ 6000’de Anadolu’dan, denizin öbür yakasından göç ettiler. 

Helenizm Kültürü ve Batı ile Doğu Kültürünün Sentezi

Helenizm, batı kültürü ile doğu kültürünün sentezinden ortaya çıkan bir kavramdır. “Helenizm” sözcüğünü ilk kez bilimsel bir terim olarak tarihe kazandıran Alman tarihçi Johann Gustav Droysen olmuştur. Bu kelime ile Yunan kültürünün Yunanistan sınırları dışına çıkıp Akdeniz bölgesi ve Ön Asya da doğu kültürleri ile karışması ve kaynaşması sonunda meydana gelen evrensel bir kültürü kastetmiştir.

Helenizm kültürü, Büyük İskender’in Asya seferleri ile başlamakta, etkilerini uzun zaman göstermekle beraber esas itibariyle Mısır’ın Romalılar tarafından fethiyle sona ermektedir. İskender’in fetihleri sonunda Yunan kültürü, Akdeniz bölgesinden Hindistan içlerine kadar yayılmış, birçok yerlerde doğu kültürlerine etkilerde bulunmuş, bazı hallerde bunların etkisi altında da kalmıştır. 

Batı Edebiyatının İlk Kadın Temsilcisi Sappho Kimdir ?

Sappho (M.Ö. 610 – 570) Lirik Şair

”Nerede olursan ol, ey Sappho, tanrılara denk biri olarak selamlıyoruz seni: şarkıların, o ölümsüz kızların, hala bizimle.” Dioskourides, Sappho için epigram, Yunan Antolojisi, 7.407

Batı edebiyatının ilk kadın temsilcisi Sappho, tarih yazıcılığının henüz gelişmediği, kronikçilerin her şeyden önce şehirlerin ve güç sahibi erkeklerin yaptıklarıyla ilgilendiği bir çağda yaşadı. Bu yüzden, hakkında bildiklerimizin çoğunu şiirlerine borçluyuz. Fakat dizelerini ne ölçüde otobiyografik bir amaçla kaleme almış olduğunu bilemeyeceğimiz için ihtiyatlı davranmamız gerekir. Yine de bu durum, hem Antikçağ’da hem de daha modern dönemlerde, sözde biyografi yazarlarını Sappho’nun yaşamıyla ilgili çoğu zaman birbiriyle çelişen hikâyeler icat etmekten alıkoymamıştır.

Antik Yunanlar ve Tarih Öncesi Devirleri

Antik Yunanlar

Eski Çağ’daki Ege ve Yunan Tarihini incelediğimizde, Antik Dünyanın en etkileyici kavimlerinden biri olan antik Yunanları görürüz. Antik Yunanlar (Grekler), genellikle batı dünyasındaki demokrasinin ve ulus bilincinin ortaya çıkarıcıları olarak kabul edilirler. Bu kabul edilebilir bir düşüncedir. Ancak antik Grekler, temelde bu olgularla birlikte birçok yeniliği insanlık medeniyetine bırakırken, bunları hiç yoktan var etmemişler, kendi antik tarihçilerinin de kabul ettiği gibi, bu parıltılı kültürü antik dünyanın daha eski ve köklü kültürlerinin bulunduğu Yakındoğu uygarlıklarına dayandırmışlardır. Şunun da kabul edilmesi gerekir ki, Yunanlar Antik Doğu’nun derin birikimlerini olduğu gibi kabul etmemiş, bu olguları kendi kültürleriyle sentezleyerek ve geliştirerek sadece batı Dünyasına değil, tüm Dünyaya miras bırakmışlardır.