Tebük seferi, islamiyete siyasi ve askeri anlamda zafer kazandırmıştır. 630 yılının Ekim ayında Hz.Muhammed (s.a.v)’nin 30.000 kişilik bir İslam ordusu toplayarak Tebük’te kendilerinden daha kalabalık olan Bizans ordusuna karşı düzenlenen hücum seferidir.
Tebük seferi normalde gerçekleşen Arap-Bizans mücadelelerinden farklı olarak gerçekleşmiştir. Sefer muharebe gerçekleşmeden sonuçlanmıştır. Hicretin 9. Yılına denk gelen seferde 40.000 dolayında askerden oluşan Bizans ordusuna karşı 30.000 askerden oluşan İslam ordusunun toplanmıştır. Tebük seferi’nin ismi Tebük yerinden gelmektedir.
Bu yer Arap yarımadasının kuzey tarafında yer almaktadır. Bu bölgede su ve hurmalıklar bolca bulunur. Tebük seferinde muharebe gerçekleşmemiştir ama o zamana kadarki en büyük İslam ordusu toplanmıştır.
Seferin nedeni Suriye’de bulunan Hristiyanların Bizans imparatoru Heraklius’a yazdıkları mektuptur. Mektupta Hz. Muhammed (s.a.v)’nin öldüğü ve İslam coğrafyasında kıtlık meydana geldiği, bu nedene bağlı olarak da Müslümanların zor durumda oldukları bildirilmiş eğer zor durumdaki Müslümanların üzerine sefer düzenlenirse onları kendi dinlerine katabileceklerini belirtmişlerdir (Heysemî, Mecmau’z-Zevâid, VI 191).
Bunun üzerine Tebük seferi düzenlemeyi planlayan Bizans imparatoru 40.000 askerden meydana gelen büyük bir ordu hazırlatmıştır. Tebük seferine çıkacak olan ordu Kubad’ın komutasında bölgeye doğru ilerlemeye başlamıştır. Medine'ye ulaşan bir habere göre bazı Arap kabileleri de Bizans ordusuna destek vereceklerdi. Bizans ordusuna destek verecekleri yönünde haberler çıkan kabilelerin isimleri şöyledir;
Cüzam, Lahm, Gassan ve Âmile. Bu haberler üzerine zaten güney sınır güvenliği konusunda endişeli olan Hz. Muhammed(s.a.v) sefer haberini alınca genel bir seferberlik ilan etmiştir. Tebük seferine gidecek olan Müslüman ordusunun işi epey zordu çünkü karşılaşacakları düşman güçlü idi aynı zamanda seferin düzenleneceği Tebük uzak, hava şartları da sıcak ve kurak idi.
Yani her açıdan Tebük seferi İslam ordusu için zorlu olacaktı. Genel seferberlik sonrasında toplanacak olan İslam ordusunun bu zorluklar göz önünde bulundurularak hazırlanması emredildi. Mekke’de bulunan diğer Arap kabilelerinden Tebük seferine katılacak asker toplamak için görevliler çıkarılmıştı.
Tebük seferi hem düşmanın güçlü bir ordu olması hemde sıcaklık, kuraklık ve mesafenin fazla olması nedenleri yüzünden oldukça zorlu bir hal almıştı. Bu nedenden dolayı Kur’an-ı Kerim’de Tebük seferizamanına güçlük zamanı anlamına gelen “Sâatü’l usre” denilmiştir. Tebük seferine yine Kur’an dilinden gelen ve zorluk gazası manasına gelen “Ceyşü’l-usre”, Tebük seferine katılacak orduya da güçlük ordusu anlamında “Ceyşü’l usre” adı verilmiştir.
Hz. Peygamber (s.a.v) Tebük seferi için hazırlık yapılmasını emrettiği zamanın ürünlerin hasat zamanı olması, havaların çok sıcak olması nedeniyle insanların böylesi şartlarda sefere çıkmak için isteksiz davranmaları dikkat çekiyordu. Bu nedenle Allah’u Teala müminleri uyaran Tevbe sûresinin 9. Ayetini göndermiştir. Gönderilen Tevbe 9/38 nolu ayet Tebük seferi için isteksiz davranışlarda bulunanlara uyarı niteliğindedir.
Tebük seferi için sahabenin yardımları konusu :
Tebük seferinin yapılacağı zaman hem mevsimsel hava şartlarının zorluğu, hem tarımsal faaliyetlerin yapılması gereken bir zaman olması hemde müslümanların içinde bulundukları maddi sıkıntılar Tebük seferinde güçlü bir düşman ordusunu karşılamayı daha da zorlu bir hale getirmekteydi.
Peygamber efendimizin sahabelerinden maddi durumu zayıf olanlar da dahil olmak üzere sefere çıkacak orduyu hazırlamak için her türlü yardımı yapıyorlardı. Sadece erkek sahabeler değil, kadınlar da Tebük seferine gidecek olan ordu için yüzüklerini, bileziklerini ve işe yarayacak ziynet eşyalarını harcanması amacıyla efendimiz (s.a.v)’ye sunmuşlardır.
Tebük seferinin sonuçları :
Tam anlamıyla içerisinde bulunulan tüm zorluklar aşıldı ve nihayetinde İslam ordusu Tebük seferine, düşmanı karşılamak amacıyla çıkıldı. Hz. Peygamberin önderliğinde Tebük seferi için yola çıkan İslam ordusu Şam bölgesine vardıklarında bölgede Taun yani veba hastalığının ortaya çıktığını öğrendiler. Hastalığın bulaşıcı olması nedeniyle Hz. Peygamber İslam ordusunun Tebük’ten daha ileri bir bölgeye gitmesini engelledi.
Düşman kuvvetlerine çok fazla yaklaştıklarını düşünmüşlerdi ama sonradan düşman ile ilgili haberlerin asılsız olduğu anlaşıldığı için İslam kuvvetleri savaş olmadan geri dönmüşlerdir. Tebük seferinin önemli sonuçları sefer ile beraber bu bölgedeki Arap kabilelerinin müslümanlığa geçmeleri Suriye’nin fethi için temel hazırlaması olmuştur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder