Bronşit Nedir ?

 

Bronşit nedir sorusuna; en genel tanımıyla "ağızdan ve burundan akciğerlere doğru giden yolların iltihaplanmasıdır" şeklinde cevap verilebilir. . Yazının devamında da ayrıntılı olarak inceleneceği gibi bronşit çok çeşitli sebeplerden kaynaklanabilir. Ayrıca gerçekleşme şekillerine göre de bronşit birkaç dala ayrılır.

Bronşit nedir? Vücutta ne şekilde gerçekleşir?

Bilindiği gibi insan vücudunda solunum sistemi; dışarıdan havanın ilk alındığı ağız ve burundan başlar. Oradan geniz aracılığıyla soluk borusuna bağlanır. Soluk borusunda ise akciğerlerin sağ ve sol lobuna giden iki tane büyük bronş vardır. 

Bu bronşlar; akciğerlere giderken dallanarak bornşçukları meydana getirirler. Bu bronşçuklar; sayıları sayılamayacak kadar fazla miktardadır ve akciğerin içerisinde her yere tutunmuş durumda bulunurlar. Ayrıca her bir bronşçuk; gözle görülemeyecek kadar küçüktür. Bu bronşçukların uçlarında alveol denen hava kesecikleri bulunur. İşte bu alveoller; vücuttaki karbondioksit ile dışarıdan alınan Oksijenin değiştirildiği kısımdır. Alveollerde bu değişim yapıldıktan sonra toplanan Karbondioksit; yukarıda söylenen yolun ters istikametinde; yani soluk verme olayıyla birlikte dışarı atılır. İşte; yaşamın en hayati faaliyetlerinden biri olan solunumun insan ömrü boyunca sağlıklı bir şekilde yürümesini sağlayan ve hayatta kalabilmek için en zaruri ihtiyaçlardan birini karşılayan mekanizma budur.

Her canlıda olduğu gibi insanda da bazen vücut bağışıklığı yetersiz kalmakta; enfeksiyonun önüne geçilememektedir. Böyle durumlarda vücut; enfeksiyonun kapıldığı yerlerde savunma amaçlı olarak iltihaplar oluşturur. İltihaplar da vücutta yanma, ağrı, zonklama gibi rahatsızlıklar yaratabilir. Bronşit de; vücudun verdiği bu tepkilerden biridir. Yani; birçok çeşitli sebepten kaynaklanabilmekle beraber solunum yollarının savunmasının yetersiz kalması sonucu bronşlarda ve bronşçuklarda iltihaplanmalar meydana gelir. Bu iltihaplar da; öksürürken, vücudu çok yorunca, hatta normal bir soluk alışverişinde bile yanmaya sebep olur. Biyolojik ve anatomik olarak detaylı bir şekilde incelendiğinde bronşitin gerçekleşme şekli ve vücutta meydana getirdiği olaylar bu şekildedir.

Yukarıdaki anlatıma göre basit bir rahatsızlık gibi gözükse de bronşit; gereğinden az umursandığında işleri çok daha ciddiye götürebilecek potansiyeli olan bir rahatsızlıktır. Eğer bronşitten kaynaklanan enfeksiyonların önlemi alınmazsa; bu durum daha ileri solunum yolu rahatsızlıklarına sebebiyet verebilir.

Bronşit sebepleri nelerdir?

Yukarıdaki anatomik ve biyolojik sebeplerinden ayrı olarak; bronşit vücutta meydana gelme sebebine göre ikiye ayrılır: Kalıtımsal ve çevresel. Kalıtımsal sebepler tahmin edileceği üzere; çevreden kapılan bir enfeksiyonla veya virüsle alakası olmayan, tamamen atalardan gelen genlerdeki aksaklıklardan meydana gelen bronşit sebepleridir. Kalıtımsal bronşitlerde; kısmen ilaç tedavisi uygulanabilse de, rahatsızlığın bir daha ortaya çıkmamak üzere tamamen yok edilmesi pek mümkün olmamaktadır. Çünkü sonuçta hasta aynı genleri taşımaya devam etmektedir. Yani her an nüksetme riski vardır.

Bir diğer sebep ise çevresel olarak adlandırılır. Yani dışarıdan kapılan bir enfeksiyon, virüs veya ağır geçirilen bir soğuk algınlığı, vs durumlarda vücutta bronşit meydana gelmektedir. Bu; kalıtımsal bronşite göre tedavisi daha kolay bir çeşittir. Çünkü bronşitin neden kaynaklandığı ve nasıl giderilebileceği nettir. Çeşitli ilaçlar vs. tedaviler ile de bronşite sebep olan enfeksiyon yok edilebilmektedir.

Bronşit çeşitleri nelerdir?

Bronşit; yukarıda sayılan sebepler göz önüne alındığında, etkisini vücutta çok farklı şekillerde ve çok farklı sürelerde gösterebilmektedir. Bronşit rahatsızlığının teşhisini kolaylaştırmak için; bu görülme çeşitlerinin bazı kategoilere konulması ve bu kategorilere göre ele alınmaları gereklidir. Buna göre; bronşit en genel özellikleriyle iki temel kategoriye ayrılır: Kronik bronşit ve akut bronşit

1.Kronik bronşit: Başındaki sıfattan da anlaşılacağı üzere bazı yönleriyle kronik yorgunluk rahatsızlığı ile benzerlikler gösterir. Fakat kronik bronşitin en özgün yanı; olası sebepler kümesinin daha net olması ve alınabilecek önlemlerin daha fazla olmasıdır. Tanımı yapılacak olursa; adeta bir rutine bağlanmış gibi çok uzun süredir devam eden, devam ettiği bu süre boyunca vücutta bazı belirtilerin görülmesine sebep olan bornşit çeşididir. Akut bronşitten en çok ayrılan yönü de; yan etkilerinin daha az olması (direkt olarak solunuma etki eden bir rahatsızlıktır) ve zamanla vücudun bir rahatsızlıkmış gibi davranmadan kronik bronşit ile yaşamayı öğrenebilmesidir.

Tanımı yapılacak olursa; en az 1,5-2 yıldır devam eden bir öksürük, balgam; vücut aşırı yorulduğunda görülen bir nefes darlığı şeklinde belirti veren bronşit çeşididir. Sebepleri olarak ise; kalıtımsal, uzun süre sigara ve benzeri zararlı tütün ürünleri tüketme, akciğer ve solunum sistemi sağlığına dikkat etmeyerek özellikle çocukluk döneminde uzun süre rutubetli yerlerde vakit geçirme gibi durumlar gösterilebilir. Kronik bronşit tedavisi olarak ise; bronşite sebep olan ortamın terk edilmesi, bronş açıcı ilaçların kullanılması gibi yöntemler uygulanır.

2.Akut bronşit: Kronik bronşitin aksine; daha hızlı bir şekilde ve kısa sürede kendini gösterir. Kronik bronşitte rutin olarak devam eden ökdürük, balgam, nefes darlığı gibi sorunların aksine; akut bronşit belirtileri aniden baş gösterir ve etkisini de kısa süre içinde gösterir. Bu belirtilerin başlıcaları; dışarıdan solunum yollarına zarar verecek bir virüsün kapılması ve enfeksiyonun önünün açılması, çok ağır geçirilen bir soğuk algınlığı sonrası vücut bağışıklığının zayıf kalması gibi durumlardır. Ayrıca kuru ve rutubetli ortamda bulunmak ya da zehirli ve kimyevi maddelerin yoğun olarak bulunduğu bir havayı solumak da akut bronşiti tetikleyebilir. Tedavi olarak; bol enerjili ve C vitaminli besinler, balgam söktürücü ilaçlar, hastayı nemli ve temiz havalarda bulundurma, vs. yöntemler uygulanır. Ayrıca; her iki tedavi sırasında da sigara ve benzeri zararlı ürünler mutlaka ama mutlaka bırakılmalıdır.

Bronşit nedir sorusunun cevabı genel hatlarıyla bu şekildedir. Bu rahatsızlığa yakalanmamak için; içinde bulunulan ortama ve solunum sağlığına dikkat edilmelidir.