İnsan beyni kocaman bir kütüphane gibidir. Kütüphaneye rasgele doldurulan binlerce bilgi arasından arama tarama yapmaya kalktığınızda bir bilgiye ulaşmanız günlerce sürebilir. Ama kütüphanenizi odalara, bölümlere, raflara ayırırsanız ve bilgiyi bilinçli olarak sırasına ve konusuna göre yerleştirirseniz ne olur?
Beynimizde bilgileri yerleştirebileceğimiz raflar oluşturabilmek için hafıza bloklarına ihtiyacımız vardır. İlk aşamada sabit hafıza blokları, diğer deyişle bilgi rafları oluşturacağız. Bu blokları iyice yerleştirdikten sonra edindiğimiz bilgileri bu bloklara yerleştireceğiz. Bloklar boyutlardan oluştuğu için beynimizin sağ lobu devreye girecek ve bilgi daha etkin şekilde hafızamıza yerleşecektir. Aşağıda Roman Oda Sistemi anlatılmış, bireysel olarak üretilebilecek benzer özel hafıza bloklarına ilişkin örnekler de sunulmuştur.
Roman Oda Sistemi
Özetle anlatacağımız bu sistem dünyaca tanınmış hafıza uzmanları Dominic O’Brain ve Tony Buzan tarafından sistemli olarak sunulmuştur. Bu sistemin temeli, zihinde bilinen mekanları belli bir sırada kaydetmek ve bilgi listelerini bu sisteme yerleştirmekten oluşur. Roman Oda sisteminde odalar size ait olan veya hayalinizde kurguladığınız bir evin bölümlerinden oluşur. Bu sisteme göre önce on ayrı bölüm oluşturmalısınız. Bu odalar öyle bir sırada olmalı ki eve girdiğinizde evde her zaman aynı sırayı izleyerek yürümelisiniz. Aşağıdaki örneğe bakalım:
1.Antre | Evinizin kapısını açınca önce ayakkabılarınızı çıkardığınız antreye geçiyorsunuz. |
2.Mutfak | Antrenizin önünde tek kapı var ve mutfağa açılıyor. Mutfağa giriyorsunuz. |
3.Koridor | Mutfaktan çıktığınızda tek kapıdan koridora geçiyorsunuz. |
4.Salon | Koridordan geçtiğinizde ilk ve tek kapıdan salona giriyorsunuz. |
5.Misafir Odası | Salondan tek kapı misafir odasına açılıyor. Misafir odasına geçiyorsunuz. |
6.Çocuk Odası | Misafir odasından tek kapı çocuk odasına açılıyor. Çocuk odasına geçiyorsunuz. |
7.Yatak odası | Çocuk odasından tek kapı misafir odasına açılıyor. Oraya geçiyorsunuz. |
8.Banyo | Yatak odasından bir kapı banyonuza ulaşıyor ve banyoya giriyorsunuz. |
9.Balkon | Banyodan çıktığınızda her zaman adet olarak bitişikteki balkona çıkıyorsunuz. |
10.Bahçe | Balkondan bir merdiven bahçeye iniyor ve balkondan bahçeye iniyorsunuz. |
Sistemi yerleştirirken ilk yapacağınız iş 1’den 10’a kadar olan bu odaları zihnnizde ileri, geri ve karışık sırada defalarca tekrar etmektir. Öyle ki 10 rakamını duyunca zihninizde hemen bahçe canlanmalı, 3 rakamı ise antreyi canlandırmalıdır. Yeterince çalışmış iseniz artık blok zihninize yerleşmiştir.
Şimdi bu blok içerisine daha önce gördüğümüz temel hafıza araçlarını da kullanarak 10 maddelik bir listeyi yerleştirmek istiyoruz. Varsayalım ki bakkala gidiyorsunuz ve 10 maddelik listenin hatırlanması gerekiyor. Şimdi listeyi daha önce oluşturduğumuz blok içine nasıl yerleştirdiğimizi görelim:
Liste | Blok | Listeyi Bloklara Yerleştirme |
1.Makarna | 1.Antre | Antreye girdiğinizde yerlere, duvarlara yapışmış, pişmiş makarnaları görüyorsunuz; sıcak ve kokusu taze. Bir lokma alıp yiyorsunuz. |
2.Ayran | 2.Mutfak | Mutfağa geçiyorsunuz. Yerlere ayran akmış, muslukları açık unutmuşsunuz, ayran fışkırıyor. Mutfağa dalıp muslukları kapatıyorsunuz. Ayaklarınız bembeyaz ayrana basıyor ve bir bardak içiyorsunuz. |
3.Portakal | 3.Koridor | Koridora geçiyorsunuz, yüzlerce kırmızı portakal top gibi zıplıyor, sizi görünce üzerinize çullandılar. Bir tanesini yakaladığınız gibi yemeğe başladınız. Ekşi olduğunu görüyorsunuz. |
4.Ekmek | 4.Salon | Salona geçtiğinizde duvarlara yapıştırılmış ekmeklerin pişmekte olduğunu gördünüz. Üzerleri kızarıyordu. Birine parmağınızı batırdınız. Çok sıcaktı ve daha içi hamurdu. Hamur kokuyordu. |
5.Kuru Soğan | 5.Misafir Odası | Misafir odasına girdiğinizde bir otomatik makinede soğan eziliyordu. Tavandan soğanlar makinenin içine düşüyor, ucundan soğan suyu ve küspesi çıkıyordu. Gözleriniz yaşardı. Burnunuz yandı. Nefesinizi tuttunuz ve üzerlerinden basıp geçerken az kalsın kayıp düşecektiniz. |
6. Maydanoz | 6.Çocuk Odası | Çocuk odasına geçtiniz. Kuzular çocuk odanızı işgal etmişler. Bir yığın maydanoz yerlere serilmiş. Hep birlikte maydanoz yiyorlar. Sizi görünce sırıtarak “patron gel birlikte maydanoz yiyelim” dediler. Maydanozlara dokundunuz. Taze ve ıslaktılar. Emin olmak için biraz yediniz. |
7.Zeytin | 7.Yatak odası | Yatak odasına girdiniz. Yatak üzerinden yorganı kaldırdığınızda yatağın yerine milyonlarca siyah zeytin gördünüz. Onları alıp öteye beriye savurdunuz. Birkaç tane yediniz. Tuzlu ve dolgun idiler. |
8.Bal | 8.Banyo | Temizlenmek için banyoya girdiniz. Musluğu açtınız. Ama su katı kıvamda, kahverengi. Yüzünüze sürdünüz ve dudaklarınızda keskin bir bal tadı hissettiniz. Emin olmak için yediniz. Bal ellerinize ve yüzünüze yapıştı. |
9.Domates | 9.Balkon | Balkona çıktınız. Kıpkırmızı domatesler sıra sıra dizilmiş güneşleniyordu. Sizi görünce titremeye başladılar. Birer birer balkondan aşağı atlıyorlardı. Üzerlerine bastınız, ayağınız kaydı ve düştünüz. |
10Kibrit | 10.Bahçe | Bahçeye indiniz. Yerlerde kibrit çöpleri birbirleriyle kıyasıya dövüşüyorlardı. Durdurmak için üzerlerine basıyorsunuz. Sonra kibritler çakıldı. Bahçenizde birer birer yanmaya başladılar. Seslerini duyuyorsunuz. Sıcaklıklarını ayaklarınızda hissediyorsunuz. |
Hikayemizde oluşturduğumuz liste bir filme dönüşmüştür. Bu filmi birer defa zihnimizde ileri geri çevirdikten sonra artık unutulmaz. Oluşturduğumuz filmin mutlaka bir noktası bize listede sırada neyin olduğunu hatırlatacaktır.
Roman Oda sistemi özellikle bir arada hatırlanmaları gereken bilgiler için idealdir. Ayrıca bu 10 maddeden oluşan sistemi büyütebiliriz. Burada 10 maddeyi 100 maddeye çıkarmayı deneyelim. 10 ayrı ev canlandıracağız. Temel planı aynı olmakla birlikte her birinin özellikleri diğerlerinden farklı olacak:
1.Buzlardan oluşmuş (1-10)2.Buhar ve sis kaplanmış (11-20)3.Her tarafında yağmur yağıyor (21-30)4.Her tarafında kar yağıyor (31-40)5.Her tarafı kırmızı renkte (41-50)6.Her tarafı beyaz olan ev (51-60)7.Her tarafı siyah olan ev (61-70)8.Her tarafı yeşil olan ev (71-80)9.Gül kokan ev (81-90)10.Müzik yayını yapan ev (91-100)
Böyle bir yapılanma ile listeyi 100 tane farklı odası olan bir sisteme dönüştürmüş olursunuz. Burada 99’uncu sırada gül kokulu balkonu, 65’inci sırada beyaz renkli çocuk odasını, 22’nci sırada buhar ve sis kaplanmış mutfağı hatırlayacaksınız....
Eğer çok büyük listeleri bir çırpıda hafızanızda tutabilmek istiyorsanız Dominic O’Brain tarafından geliştirilen Dominic System adını verdiği, ‘Rakam-Kafiye”, “Rakam-Şekil” ve “Rakam-Harf’ sistemleri üzerinde çalışmanız gerekecektir. Kitabımızın temel odağı “hafıza” olmadığı için bu kadar bilgiyle yetiniyoruz.
Özel Hafıza Blokları
Roman Oda Sisteminin temel mantığına paralel olarak değişik konular için kullanabileceğiniz basit hafıza blokları üzerinde çalışabilirsiniz. Aşağıda size özetle bir kaç blok örneği gösterilmiştir:
a) Tarih Blokları Bol miktarda tarihi hafızanızda tutmanız gerekiyor. Aşağıdaki bloğu iyice yerleştirin ve etkisini görün:
Asırlar | Bağladığınız Görüntü |
1700 (18. yüzyıl) | İlk iki rakamı her zaman 17 olan bu asırda Fransız İhtilali oldu. Tüm dünyada ihtilal oluyor. Karmaşa var. |
1800 (19. Yüzyıl) | İlk iki rakamı 18 olan bu asırda koca Osmanlı İmparatorluğu çöktü. Avrupa’daki, Afrika’daki, Orta Doğu’daki toprakları kaybetti. |
1900(20. Yüzyıl) | İlk iki rakamı 19 olan bu asırda insanlar Ay’a çıktılar. Büyük bir bilgi devrimi yaşanıyor. Gazeteler, kitaplar, televizyonlar, bilgisayarlar uçuşuyor. |
Şimdi hafızanızda tutmanız gereken bir tarih bulalım ve diyelim ki Zeki Efendi isimli bir şairin 1841’de doğmuş olduğuna ilişkin bilgiyi hafızamıza kaydedeceğiz. Blok iyice yerleşikse şunu düşüneceğiz: Şair Zeki Efendi doğarken Osmanlı imparatorluğu savaşıyor ve topraklarını kaybediyordu. Zeki Efendinin doğumunu savaş meydanlarında görüyorsunuz. Daha sonra sorguladığınızda Zeki Efendinin doğum tarihinin 18 ile başladığını hatırlayacaksınız. Son iki rakamı kolaylıkla hatırlayabileceksiniz. İsterseniz son iki rakam için de yukarıdakine benzer bir blok oluşturabilirsiniz. Çoğunlukla bu kadar küçük bir blok beynimizin sağ lobunun etkin olmasına yetecek ve son iki rakam olan 41, 18 rakamına bağlı olarak hatırlatılacaktır.
%(yüzdelik) Rakam Blokları
Eğer hafızanıza almanız gereken bilgi %10, %40 türünden bir bilgi ise yukarıda anlattığımız Roman Oda Sistemini kullanabilirsiniz. Örneğin bir alışverişte yapılacak %20 indirimin yeri mutfaktır. %95 indirimin yeri balkon ile bahçenin tam ortasıdır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder