Serap, atmosferde ışık ışınlarının kırılmasından doğan bir optik yanılmadır; uzaktaki bir cisme bakarken sanki bir su yüzeyinden yansıyormuş gibi, cisimle birlikte ters görüntünün oluşumudur.
Çöl ya da sıcak asfalt gibi çok sıcak yüzeylere yaklaşan hava çok ısınır. Güneş ışınları da daha soğuk havadan çok sıcak havaya geçerken yansır.Bundan dolayı su yansıması gibi bir görüntü oluşur.
Suya belli bir yan açıdan bakınca, neden ayna gibi yansıma görürüz? Çünkü su farklı bir ortam olduğu için ışık oraya o açıdan giremez. Yansır ve ilerideki diğer cisimleri görürüz, ağaç, bulut gibi.
Aynı fiziksel olay serapta da yaşanıyor. Işık ışınları normal
ilerlerlerken yere çok yaklaştıklarında çok farklı bir ortam onları karşılıyor. Yer aşırı sıcak olduğu için yere yakın bölgeler de havaya göre aşırı ısınmış oluyor ve ışık ışınları buraya giremeden yansıyor.
Biz bu olayı yalnızca su birikintilerinde gördüğümüz için yerdeki görüntüyü de su sanıyoruz. Hatta hafif esintilerle bu su birikintisi görünümlü sıcak havanın üzerinde dalgalanmalar bile belirebiliyor.
Yorgun bir seyyah, yakıcı güneşin altında zorlukla yürüyerek uçsuz bucaksız görünen bir çölü geçmeye çalışmaktadır. Bir an önündeki manzaraya baktığında uzaklarda bir şey dikkatini çeker: Işıl ışıl parlayan bir göl. İnanamayarak gözlerini ovalar. Yine de gördüğü şey aynıdır. Keyifle suya doğru yürümeye başlar.
Gezginimizin halüsinasyon gördüğünü söyleyebilirsiniz ama aslında seraplar doğal olarak ortaya çıkan görsel yanılsamalardır. Çizgi filmlerde bir serap, palmiye ağaçlarının gölgesinde muhteşem bir vaha olarak tasvir edilir. Oysa gerçekte sadece bir su havuzunu andırmaktadır.
Buradaki göz yanılsamaları, ışığın farklı sıcaklıklardaki havada yansımalarından kaynaklanır. Soğuk hava sıcak havadan daha yoğun olduğu için kırılma indisi daha büyüktür. Işık soğuk havadan sıcak havaya doğru geçerken daha yoğun havaya ve yerden uzağa doğru bükülür. (Diyagramı inceleyiniz.)
Bu çarpık ışınlar gözünüze sanki zeminden geliyormuş gibi görünür. Böylece yerde gökyüzünün kırılmış bir yansımasını algılarsınız. Bu görüntü bir su havuzunun yüzeyini andıracağı için kafanızı karıştırır.
1.Serap görmek için çöle yolculuk yapmak zorunda değilsiniz. Bildiğimiz sıradan yollarda da bu türden bir optik illüzyon görülebilir. Bu fenomene rastlamanız için zeminin ısıyı emdiği herhangi bir yerde olmanız yeterlidir. Eğer asfaltın ya da kumun üzerinde yalın ayak yürümüşlüğünüz varsa ne kadar sıcak olabileceğini bilirsiniz. Sıcak bir zemin hemen üzerindeki havayı ısıtırak keskin bir sıcaklık eğimi yaratır, ki bu da güzel bir serabın en önemli şartıdır.
2.Önünüzdeki mesafeyi görebileceğiniz düz bir yerde olduğunuza emin olun. Zira en muhteşem seraplar düz arazilerde görünür. Çünkü tepeler ve eğimli yerler kırılan ışığın gözlerinize ulaşmasını engeller.
3.Hava durumu tahminlerini dikkate alın. Serap görmek istiyorsanız yağmurlu havalardan ziyade kuru ve güneşli günleri tercih etmeniz gerekiyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder