Bitki Örtüsü Nedir ?

 

Bitki Örtüsü; Doğal olarak yetişen bitkilerin oluşturduğu topluluktur. İnsanların ve diğer canlı varlıkların hayatında önemi fazladır. Orman bitki örtüsü, bozkır bitki örtüsü, çayır bitki örtüsü, maki bitki örtüsü gibi. Dünya'da sadece bir bölgede bulunan bitki türlerine ''endemik bitki'' adı verilir. Türkiye'de endemik bitki sayısı oldukça fazladır. Türkiye'de 12.000 üstünde bitki örtüsü vardır. 

Türkiye'de bitki çeşitliliğinin fazla olmasının nedenleri

1. İklim çeşitliliğinin fazla olması
2. Yeryüzü şekillerinde olan farklılıklar
3. Toprak çeşitlerinin fazla olması
4. Ana kaya çeşitlerinin fazla olması
5. Üç kıtanın birleştiği noktada olması
6. Buzul dönemlerinin etkisi
7. İnsanların ve diğer canlıların etkileri

Bitkilerin büyüyüp gelişebilmesi için su, uygun sıcaklık ve besin maddesine ihtiyaçları vardır. Bu gibi özellikler nedeni ile yeryüzündeki ortam şartları farklılık gösterir. Bazı bölgelerde şartlar oldukça uygun iken bazı bölgelerde olumsuz şartlar daha yoğundur. Bu nedenle yeryüzünde bazı bölgeler bitki örtüsü bakımından zengin bazı bölgeler ise fakirdir. 

Bitki örtülerinin gelişmesinde etkili olan faktörler;

• İklim: Bitkilerin büyümesinde en önemli etkenlerden biri sıcaklıktır. Her bitkinin gelişmesi için belirli ölçüde uygun sıcaklığa ihtiyacı vardır. Bu nedenle yeryüzünde bitki örtüsü kuşakları, sıcaklık kuşakları ile uyumlu olur. Bitkinin büyümesi için gerekli diğer bir iklim elemanı ise yağıştır. Su, sıcaklık ile beraber bitki büyümesinde önemlidir. Yeryüzünün değişik bölgelerinde bölgenin yağış şekli, miktarına göre değişik bitki örtüleri oluşmuştur. Sıcak ve nemli olan bölümlerdeki bitki örtüsü daha gür, zengindir. Kurak bölgelerdeki bitki örtüleri daha az, seyrek ve cılız olur.

• Yeryüzü şekilleri: Bitki örtülerinin gelişiminde bakı ve yükseklik önemi büyüktür. Yükseklik artarsa sıcaklık azalır, belirli bir yükselti ve üzerinde yağış miktarıda azalır. Bu nedenle bir dağın yamacı boyunca değişik özellikte olan ormanlar kuşaklar halindedir.

• Toprak: Toprak türlerinin suyu tutma kapasiteleri, yapısında bulunan mineraller, kalınlık-incelik durumları, içerdikleri besin maddeleri farklı farklıdır. Bu nedenle her tür bitki kendine özgü olan toprağı seçer. Örneğin; bazı bitkiler humusu bol olan bazıları ise geçirimli olan toprağı daha çok sever.

Türkiye'de başlıca bitki örtüleri

Orman; İğne yapraklı ormanlar ve geniş yapraklı ormanlar olarak ikiye ayrılır. Bazı bölgelerde her iki tür bir arada karışık ormanlar bulunur. Türkiye'de genel olarak ormanlar kıyı bölümlerin denize bakan yamaçlarına yer alır. Kıyı bölge ormanları daha gür, iç kesim ormanları daha seyrek olur.

Maki; Akdeniz iklimi etkisinde olan kıyı bölümlerinin insanların zarar verdiği orman kuşağının (kızılçam ve meşe ormanları) yerine meydana gelen bitki topluluğudur. Makiler çalı veya ağaççık olarak adlandırılır.  Sert yapraklı, kurağa karşı dayanaklı, her mevsimde yeşil, bodur ağaçlar ve çalılardan meydana gelir. Makileri meydana getiren başlıca bitki toplulukları; sakız, menengiç, defne, zakkum, erguvan, mersin, zeytin, kocayemiş, keçiboynuzu, sandal gibi yüzlerce çeşidi vardır. 

Bozkır; Diğer adı stepdir. İklim şartlarının ağaç yetişmesine, gelişmesine uygun olmadığı otsu, dikensi çalı topluluklarıdır. İlkbahar mevsimlerinde yeşil olan bu otlar, yazın kuraklık ile sapsarı olur. İç bölgelere, alçak, çukur olan kısımlara yayılmıştır. Ülkemizde İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu'da yaygın olarak görülür. 

Dağ Çayırları; Ormanların gelişemeyeceği derecede soğuk, ve nemi az yükseltilerde rastlanılır. Yazın yeşeren kışın kar altında kalan ve soğuğa karşı dayanaklı olan ot topluluğudur. Türkiye'de yüksek dağlık bölgelerde görülür. Erzurum-Kars ve Doğu Anadolu Platolarında rastlanılır. Dağ çayırları senenin büyük kısmında yeşil renkte olur.