Toros Dağları Nerededir ?

 

Toros dağları, Ülkemizin Akdeniz kıyılarına paralel şeklinde, Rodos Adasından Suriye sınırına kadar yaklaşık 2 bin kilometrelik bir dağ zincirinden oluşmuştur. Bu zincirin en yüksek noktası olarak 4 bin metrelik Demirkazık zirvesidir. 

Torosların bu bölgesi Aladağlar ismiyle de anılmaktadır. Ülkemizin en başta gelen sıradağları olarak bilinirler. Anadolu’nun güney kesiminde Akdeniz kıyıları yanı sıra uzanmasının ardında doğuya doğru olan kolları Doğu Anadolu Bölgesinin içlerine kadar sokulurlar. 

Büyük bir kısmı Akdeniz bölgesinde olan Toros dağları, diğer bir kısmı da Doğu Anadolu bölgesinde yer almaktadır. Anadolu’nun güney kıyıları boyunca uzanmaktadırlar. Anadolunun güney kıyıları boyunca uzayan Toros dağları, İç Anadolu’yu Akdeniz kıyılarından ve Doğu Anadolu’yu Güneydoğu Anadolu’dan ayıran, uzanış yönleri, yükseklikleri değişik sıralardan oluşan dağların tümüne verilen isimdir. Güneybatı Anadolu’nun Akdeniz kıyılarından, Türkiye’nin güneydoğu köşesi olan Hakkâri yöresine kadar uzanmaktadırlar.

Toros dağlarının oluşumu

Toros dağları Kuzey Anadolu dağları gibi 3. Jeolojik zamanda alp orojenez ile oluşmuştur. 2. jeolojik zaman boyunca Tetis Okyanusunun tabanında bulunmakta olan arazi tortul maddeleri ile dolmuştur. Tetis Okyanusu’nun tabanı karadan dış kuvvetlerinin yani rüzgar, akarsu, buzul, dalga, deniz akıntıları gibi taşıdığı malzemeler ile birikmeye başlamıştır. Deniz tabanında biriken taşınmış malzemeler üstten gelen basınç ile tortul taşlara dönüşmüştür. Bu özelliği ile 20. Yüzyılın başlarından bu yana yer bilimcilerin ilgisini çekmiştir. 

Fakat Toros kuşağının jeoloji özellikleri konu alan sistemli araştırmaları sayesinde yakın bir geçmişe dayanmaktadır. Özellikle 1940-1950 yılları arasında yapılan araştırmalar neticesinde Toros dağlarının genel jeoloji özelliklerine bağlı olarak ilk önemli verilerin kaynağının oluşturmaktadır. Özellikle son on yıl içerisinde Toros dağlarının farklı kesimlerinde yerli ve yabancı yerbilimciler tarafından yapılmış olan araştırmalarla bu kuşağın jeoloji özelliklerin ortaya çıkarılmasında önemli gelişmeler sağlanmış ve Toros dağlarının son yıllara kadar bilinenden çok farklı ve karmaşık özelliklere sahip olduğunu görülmüştür.

Toros dağları başlıca bölümleri

• Doğu Toroslar: Aladağlar’dan sonra Toros dağları farklı kollar halinde doğuya uzanmaktadır. Bu sıralardan Doğu Anadolu Bölgesinin merkezi kesimine doğru uzanan arasında Tahtalı, Karasu-Aras, Munzur dağları en önemli silsileler olarak görülmektedirler.
• Güneydoğu Toroslar. Doğu Anadolu Bölgesini güneyden bir yay halinde kuşatan dağlar olarak bilinirler. Batı ucunda Amanos dağlarına ulaşan bu dağlar, doğuda Van Gölü, güneyindeki Hakkari yöresinde çok yüksek, geniş bir dağlık alan meydana getirmelerinden dolayı, burada Cilo Dağı’nın yüksekliği 4.168 metreye kadar varmaktadır.
• Orta Toroslar: Uzun yayla Platosu ile Taşeli Platosu arasında kalan Orta Toros sıraları başlangıçta Göksu Nehri ve kolları tarafından derin bir şekilde yarılmıştır. Orta Toroslar da irtifa kuzeydoğu yönde gittikçe artmaktadır. Toros sıralarının en yüksek noktalarına Bolkar Dağları (3585 m) ve Aladağlar (3756 m) üzerinde erişilmektedir. Bu dağlar arasındaki Çakıt Vadisi ve bu vadinin batısındaki Gülek Boğazı ilkçağlardan beri önemini koruyan bir ulaşım yoludur.
• Batı Toroslar. Antalya Körfezi batısında uzanan sıraları kabaca kuzeydoğu-güneybatı yönlü şeklindedir. Körfezin hemen batısındaki Beydağları en önemli sıradağları olarak kabul edilmektedir. Göller yöresinde karışık bir görünümde olan sıralar, Beyşehir Gölü ile Antalya Körfezinin doğusunda belirgin sıralar şeklindedir. Burada dış kısımdaki Sultan dağları, Akdağ, Dedegöl, Geyik Dağı sıraları en önemlileri olarak kabul edilir. Bu dağların uzanışı kabaca kuzeybatı-güneydoğu yönlü şeklindedir. Antalya Körfezi kuzeyinde Antalya ve çevresini Göller Yöresi ve diğer bölgelerimize doğru eksen üzerinde Çubuk Boğazı, önemli bir geçit yoludur. Batı Toroslar Taşeli Platosuna kadar uzanır ve orada gözden kaybolmaktadır.

Toros dağları özellikleri

1. Toros dağları ülkemizin güney kısımlarında başlayıp Akdeniz bölgesinin kıyılarına kadar paralel şeklinde uzanmaktadır.
2. Toros dağları batıda Teke yarımadasından başlayarak Suriye sınırına kadar devam eder.
3. Toros dağları Alphin kuşağının bir parçası olarak kabul edilir.
4. Toros dağları 3. Jeolojik zamanda Alpin Orojenezi ile oluşmuştur.
5. Ayrıca Toros dağları ülkemizin önemli ormanlık alanlarından bir tanesini oluşturmaktadır.