1923 Yılı Almanağı

1923  Yılı Almanağı 

    

27 Ekim 1923 : 25 Ekim 1923 günü Çankaya Köşkü’nde varılan karar gereğince Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümetinin son Bakanlar Kurulu Başkanı Ali Fethi (Okyar) Bey , bütün arkadaşları ile birlikte Meclise istifalarını verdiler.Bakanlar kurulunu o tarihe kadar Meclis seçiyordu. Siyasi buhrandan orduyu dışarı da tutmak için,o zaman hükümete dahil bulunan Genel Kurmay Başkanının istifa etmemesi uygun görülmüştü.Kabinenin topluca görevden çekilmesi,Gazi Mustafa Kemal Paşanın muhaliflerinin bir liste üzerinde birleşememeleri, Cumhuriyetin gelmekte olduğuna bir işaret sayılabilirdi..

29 Ekim 1923 : TBMM’nin şimdi müze olan o zamanki küçük tarihi binasında saat:20.30 sıralarında Çorum Milletvekili İsmet (Eker) Beyin Başkanlığında 159 Milletvekili ile birlikte ittifakla şu karar alınmıştır; "Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir."                                   

Türkiye Cumhuriyeti Başkanlığı için yapılan oylamaya 158 kişi katılmış ve Cumhurbaşkanlığına oy birligi ile Ankara Milletvekili Gazi Mustafa Kemal Paşa seçilmiştir.    (Gazi Paşa oylamaya katılmamıştır).

Cumhuriyetin ilanı o akşam bütün imkansızlıklar içinde yurda duyurulmuş ve gece yarısından sonra 101 pare top atılarak şenlik yapılmıştır.

30 Ekim 1923 : İsmet (İnönü) Paşa Başbakan ünvanı ile kabineyi kurmak ile görevlendirildi.Kabine TBMM tarafından oy birliği ile onaylandı.

Başbakan : İsmet Paşa (Malatya)

Şer’iye Vekili : Mustafa Fevzi Efendi (Saruhan) (Sonradan bu bakanlık kaldırıldı,yerine Diyanet İşleri başkanlığı kuruldu)

Umumiye Vekili : Müşir (Mareşal ) Fevzi Paşa (Çakmak ) (İstanbul) (O tarihlerde Genel Kurmay Başkanlığı kabineye dahildi )

İktisat Vekili : Hasan (Saka )Bey (Trabzon)

Dahiliye Vekili : Recep (Peker ) Bey (Kütahya)

Müdafa-i Milliye Vekili : Kazım (Özalp) Paşa (Balıkesir)

Adliye Vekili : Seyit Bey (İzmir)

Maarif Vekili : Safa Bey (Adana)

Nafıa Vekili : Muhtar Bey (Trabzon)

Sıhhiye Vekili : Dr. Refik (Saydam) Bey (İstanbul)

İmar ve İskan Vekili : Mustafa Necati Bey (İzmir)

Maliye Vekili : Hasan Bey (Gümüşhane)

31 Ekim 1923 : 3 Eylül 1914'de ilan edilen Seferberlik kaldırıldı .

1 Kasım 1923 : Fethi (Okyar) Bey (1880-1943) TBMM Başkanlığına seçildi.

10 Kasım 1923 : İstanbul Barosu Başkanı Lütfü Fikri Bey’in “Şimdide Hilafet 

Meselesi” başlıklı yazısı Tanin ve bazı gazetelerde yayınlandı.Yazar, İstiklal Mahkemesinde idam istemiyle yargılandı ve 5 yıla mahkum oldu.Bu ceza, daha sonra TBMM tarafından affedildi.

19 Kasım 1923 : Gazi Mustafa Kemal Paşa, Halk Fırkası Genel Başkan Vekilliği’ni İsmet Paşa’ya devretti.

24 Kasım 1923 : Hindistan’daki İsmaili Mezhebi cemaat lideri Muhammed Ağa Han (1887-1957)  ile Emir Ali, Hilafet ve Halifenin siyasi durumunun korunmasıyla ilgili olarak İsmet Paşa’ya mektup gönderdiler.

5 Aralık 1923 : Ağa Han’ın, İsmet Paşa’ya gönderdiği mektup, Paşa’nın eline geçmeden İstanbul gazetelerinin bazılarında yayınlandı.

8 Aralık 1923 : İstanbul’da, Ağa Han’ın mektubu dolayısıyla gazetecileri yargılayacak olan İstiklal Mahkemesinin üyeleri belli oldu.

9 Aralık 1923 : İstanbul’da gazeteciler tutuklandı.

15 Aralık 1923 : İstanbul İstiklal Mahkemesinde gazetecilerin yargılanmasına başlandı.

26 Aralık 1923 : Cumhuriyetin ilanı dolayısıyla genel af kabul edildi.