Tifo Hastalığı Nedir?

Enterik ateş olarak da bilinen tifo hastalığı nedir? Başta Salmonella enterica, alt spesifik enterica serovar typhi ve daha düşük oranda serovars paratyphi A, B ve C bakterilerinin neden olduğu potansiyel olarak ölümcül olabilen bir multisistemik (hızlı bir şekilde gelişen, birçok sistemi etkileyen) hastalıktır.

Tifo ateşi tifo hastalığının tanısını koymak için bilinen en belirgin tifo belirtisidir. Ateş dışındaki diğer ortak tifo belirtileri ise halsizlik, yaygın karın ağrısı ve kabızlıktır. Tedavi edilmeyen tifo ateşi delirium (akut beyin yetmezliği), obtundasyon (çevresel uyaranlara karşı ilgisizlik), bağırsak kanaması, bağırsak delinmesi ve ölümle sonuçlanabilen yorucu bir hastalıktır. Hayatta kalan hastalar uzun süreli veya sürekli olarak nöropsikiyatrik komplikasyonlar yaşayabilmektedir.

Tifo hastalığı olan çoğu insan, antibiyotik tedavisine başlandıktan birkaç gün sonra daha iyi hissetmektedir; ancak komplikasyonlar nedeniyle ölümler de yaşanmaktadır. Tifoya karşı aşılar mevcuttur, ancak bu aşılar kısmen etkili olabilmektedir. Aşılar genellikle hastalığa maruz kalmış veya tifo ateşinin yaygın olduğu bölgelere seyahat edenler için ayrılmıştır.

Tifo Belirtileri

Tifo başlangıcı ve tifo belirtileri hasta bakterilere maruz kaldıktan sonra genellikle 1 ile 3 hafta içinde ortaya çıkmaya başlamaktadır. Hastalığın süresi, hastalığın ciddiyetine bağlı olarak 3-4 hafta arasında (hafif veya şiddetli) değişebilmektedir ancak normal kuluçka süresi 7-14 gün olarak bilinmektedir.

Tifo nasıl anlaşılır? Tifo hastalığının yaygın ortak belirtileri şunlardır:

• Baş ağrısı
• Kabızlık veya ishal
• Yüksek ateş
• Letarji (çok derin ve sürekli, patolojik uyku durumu)
• İştahsızlık
• Genişlemiş dalak ve karaciğer
• Göğüs üzerinde gül renkli lekeler
• Göğüs tıkanıklığı
• Karın ağrısı
• Yorgunluk
• Titreme
• Vücut genelinde ağrı ve zayıflık

Tifo Nedenleri

Tifo neden olur? Tifo hastalığına, Salmonella typhi (S. typhi) adı verilen ölümcül bakteriler neden olmaktadır.

Fekal Oral Yolla Bulaşan Tifo Hastalığı

Tifoya neden olan bakterilerin bulaşmış olduğu yiyecek veya su yoluyla ya da bazen enfekte olmuş biriyle doğrudan temasla hastalık yayılmaktadır.

Salmonella typhi bakterileri dışkılardan, bazen de enfekte kişilerin idrarından geçmektedir. Tuvaleti kullandıktan sonra ellerini dikkatlice yıkamayan tifo hastası ile temas ederken ya da hastanın temas ettiği yiyecekleri yerken bakteriyi alabilirsiniz.

Tifo Bakterisi Taşıyıcısı

Antibiyotiklerle tedavi sonrasında bile bazı tifo hastaları bakteriyi yayabilmektedir. Kronik taşıyıcılar olarak adlandırılan bu kişiler bakterileri dışkılarıyla dışarı atar ve başkalarını bulaştırırlar, ancak hastalığın belirtilerini genellikle yaşamazlar.

Tifo Tedavisi

Tifo nasıl geçer? Antibiyotik tedavisi tifo için tek etkili tedavi yöntemidir. Sıklıkla reçete edilen antibiyotikler ise şunlardır:

• Siprofloksasin (Cipro): Doktorlar sıklıkla bu ilacı hamile olmayan yetişkinler için reçete etmektedir.
• Ceftriaxone (Rocephin): Bu, enjekte edilebilir bir antibiyotiktir. Çocuklar gibi siprofloksasin için uygun olmayabilecek insanlar için bir alternatiftir.

Bu ilaçlar yan etkilere ve uzun süreli kullanım sonucu antibiyotiklere dirençli bakterilerin gelişmesine neden olabilir.

Tifo için bilinen diğer tedavi yöntemleri ise şunları içermektedir:

Sıvı alımı: Bu, uzun süreli ateş ve ishale bağlı olarak ortaya çıkan dehidrasyonun önlenmesine yardımcı olur. Ciddi derecede susuzluk yaşıyorsanız, damar yoluyla sıvı almak zorunda kalabilirsiniz (intravenöz olarak).

Tifo ameliyatı: Bağırsaklarınız delinirse, deliği onarmak için ameliyat gerekebilmektedir.

Tifo için hangi doktora gidilir: Tifo tanısı ve tedavisi için aile hekimi, pediatri (çocuk sağlığı uzmanı) iç hastalıkları  (dâhiliye) ve enfeksiyon hastalıkları uzmanına başvurabilirsiniz.

Tifoya Ne İyi Gelir?

Tifo Bitkisel Tedavisi

Sarımsak: Sarımsak, tifoya neden olan bakterileri öldüren doğal bir antibiyotiktir. Aynı zamanda bağışıklık sistemini iyileştirir ve iyileşme sürecinizi en az 3 kat hızlandırır.

Elma sirkesi: Elma sirkesi etkili bir soğutma etkisine sahiptir. Düzenli olarak tüketildiğinde, vücut ısısını düşürür ve ishale bağlı olarak kaybolan mineralleri yeniler.

Limon: Limon C vitamini ile doludur, bu yüzden tabii ki bağışıklık sistemini artırmaktadır. Ayrıca limonun asitli özellikleri vücudunuzdaki ısıyı da alır. Bağırsaklarınızı alkalize edebilen doğal bir dezenfektandır. (7)

Karanfil: Karanfil, tifoya neden olan bakterileri öldüren antibakteriyel özelliklere sahiptir. Aynı zamanda, tifo hastalığının iki belirtisi olan ishal ve kusmayı azaltmada da oldukça yardımcıdır.

Bal: Sadece bir bardak ılık suya 1 yemek kaşığı bal ekleyin. Vücudunuza enerji vermek için günde birkaç kez için. Bal, aynı zamanda sindirim sistemini de rahatlatacaktır.

Fesleğen: Fesleğen, antibakteriyel ve antibiyotik özelliklere sahip olduğu için bakterileri yok etmede oldukça etkilidir. Ayrıca ateşi azaltabilir, mide ağrısı belirtilerini hafifletebilir ve bağışıklık sistemini geliştirebilir.

Muz: Günde bir adet muz yemek tifo belirtilerinin hafifletilmesine yardımcı olmaktadır. Pektin içeren muz, ishali azaltmaktadır. Ayrıca, muzdan gelen potasyum, ishal ve ateş nedeniyle kaybedilen elektrolit kaybını telafi etmektedir.

Kızılcık: Antiparazit özellikli kızılcık, tifo ateşi için evde uygulanabilecek tedavi yöntemleri arasına girmektedir. Üstelik bağışıklık sistemini de etkinli bir şekilde güçlendirebilmektedir.

Nar: Nar, tifo ateşinden kurtulmak için oldukça yardımcı bir meyvedir. Bu meyve vücudu enerjize etmekte ve dehidrasyonu önlemektedir.

Havuç: Oldukça yaygın bir sebze olan havuç, antioksidanların bolluğuna bağlı olarak güçlü bir bağışıklık sistemi güçlendiricidir. Bu nedenle tifo tedavisine oldukça destekçidir.

Kuru üzüm: Bazı bilim adamlarına göre, kuru üzüm mikropların öldürülmesinde oldukça etkili olabilmektedir. Tifo hastalığı sırasında doğal bir tonik görevi görebilmektedir.

Sıvı Tüketimi: Yüksek ateş ve ishal nedeniyle vücudunuzda susuzluk yaşanabilmektedir. Bunu önlemek için sıvı alımını arttırmak oldukça önemlidir. Vücudunuzu nemli tutmak atık madde ve toksinlerin atılmasını da teşvik etmektedir.

• Her gün yaklaşık 8 ile 10 bardak şişelenmiş veya arındırılmış su içmeye özen gösterin. Eğer musluk su kullanıyorsanız herhangi bir riski önlemek için suyu içmeden önce kaynatın.
• Su ile birlikte hindistan cevizi suyu, bitki çayları, taze meyve suları ve çorbalarla birlikte sıvı tüketimini destekleyebilirsiniz. (12)

Oral rehidratasyon: İshal nedeniyle kaybedilen sıvının yenilenmesi ve dehidrasyonun önlenmesi için bazı susuzluk önleyicisi takviyeler gerekli olabilmektedir. Bunu oral rehidratasyon sıvısı ile yapabilirsiniz. Oral rehidratasyon sıvısı, tifo belirtilerinin yoğunluğunu azaltacak ve iyileşmeye yardımcı olacaktır.

• Herhangi bir sağlık marketinden kolayca temin edebilir ya da dilerseniz evde kendiniz de hazırlayabilirsiniz.
• 4 su bardağı temiz içme suyuna ½ küçük kaşık tuz ve 6 küçük kaşık şekeri ekleyip karıştırın.

Tamamen iyileşene kadar bu ev yapımı oral rehidratasyon sıvısını günde birkaç kez içebilirsiniz.