Çanakkele Cephesi, Birinci dünya savaşınıda Osmanlı devleti açısından en önemli ve büyük cephesidir. Birinci dünya savaşı başladığında, Osmanlı devleti ilk önce bu savaşa girmek istemişse de Almanya’nın kurnaz oyunu sayesinde savaşın içine çekilmiştir.
Boğazlar Osmanlı için ne kadar önemli ise, Avrupa devletleri bakımından boğazları ele geçirmek o kadar önemliydi.
Osmanlı savaşın içine çekilince boğazların önemi daha da arttı. İtilaf devletleri boğazları ele geçirmek için planlar yapıyorlardı. Boğazlar ve İstanbul ele geçirilecek ve Rusya’ya yardım ulaştırılarak, Osmanlı devleti saf dışı tutulacaktı. Bunu bilen Osmanlı devleti ise tüm imkânsızlıklarına rağmen topyekûn bir şekilde boğazları ve İstanbul’u nasıl savunacağının planlarını yapıyordu.
Son olarak Trablusgarp ve Balkan Savaşını da kaybeden Osmanlının Batı Trakya dışında Avrupa da toprağı kalmamıştı. Ordusu güçsüzdü ve iç çekişmelerle etrafında olup bitenlere doğrudan müdahil olamıyordu.
İtilaf Devletleri için Çanakkale Cephesinin açılması çok önemliydi. Bunun nedenleri:
- İstanbul’u ele geçirerek Osmanlıyı yıkarak savaşın dışında bırakmak.
- Fransa ve İngiltere, daha önce Ruslara bırakacakları Boğazları ele geçirip, anlaşma masasına güçlü oturmak istemeleri.
- Osmanlıyı barış yapmaya zorlayarak, Süveyş Kanalı ve Hindistan yolu üzerindeki cepheleri kapattırmak.
- Osmanlının savaştan çekilmesini sağlayarak, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ile Almanya’yı kuşatarak onları tek başına bırakmak.
- İtilaf devletlerinin Ruslara yardım isteği.
- Bulgaristan’ı kendi saflarına çekmeye çalışmak.
- Hilafetin otoritesini ve güvenirliğini İslam ülkeleri gözünde küçük düşürme isteği.
Deniz Harekâtı: İtilaf devletleri Çanakkale’ye 4 Fransız ve 12 İngiliz olmak üzere 16 muharebe gemisi, 1 uçak gemisi, 14 mayın tarama gemisi ve 6 muhrip gemisi ile çıkarma yaptılar. Daha sonra bunlara 4 kruvazör, 16 muhbir, 2 Fransız ve 5 İngiliz Denizaltısı ile 6 uçak gemisi daha katılıyordu. Bu savaşta Türk savunmasının en önemli yeri Müstahkem Mevki oluşturuyordu.
1915 yılının ilk aylarında 27 batarya halinde tertiplenmiş bir mayın grubu ile 104 top bulunuyordu. İlk harekât 19 Şubatta Müstahkem mevki bombardımanıyla başladı. 25 Şubata kadar devam eden bombalamanın etkisiyle Türk Bataryaları çok zarar görmüştü. Boğaz girişindeki mayınları temizleyen düşman kuvvetleri ilerleme kararı aldılar.
Ancak Türk mayın gemisi Nusret’in döktüğü mayınları hesaba katmamışlardı. Güzel bir günün sabahında, ilerleyen Müttefik donanmasından isabet alan gemi Gailois gemisidir. Bu gemi sulara gömüldükten sonra sırasıyla, Fransız gemileri Suffren, Bauvet, Öğleden sonra ise İngiliz gemisi İrresistable ve ona yardıma giden Ocean gemileri Boğazın sularına gömülmüşlerdi.
18 Mart günü akşamında boğazları terk eden Müttefik donanmasının ardından Türk tarihinin en büyük zaferi kazanılıyordu.
Kara Harekatı: Deniz harekatında başarısız olan Müttefikler karadan boğazların arkasına asker yığrak türk savunmasını kırabileceklerinin hesabını yaptılar. Ve Seddülbahir ve Arı Burnuna asker çıkardılar.
Seddülbahire çıkarma yapan İngiliz askerleri Türk Piyade Taburu geri püskürterek ilerlemelerine engel oldu. Arı Burnunu Anzak Birliklerinden savunan Türk Piyade Bölüğü burayı kahramanca savundu ancak tüm bölük tamamen şehit oldular. Daha sonra Yarbay Mustafa Kemal 57. Alayla Koca Çimen tepesinden düşman kuvvetlerine yaptığı taarruzla onları geri çekilmeye zorladı.
Müttefikler Boğazı açmak için, Türk Ordusu ile Boğazları korumak için günlerce savaştılar.
Çok kanlı çatışmalar meydana geldi. İngilizler Anafartalar’a çıkarma yaptılarsa da başarılı olamadılar.
Kara savaşları da Türklerin zaferiyle sonuçlandı ve tüm Müttefik kuvvetleri boğazlardan geri çekildiler. Sonuçları çok ağır olan bu savaşta, her iki tarafta çok kayıplar verdi. Osmanlı devleti resmi kanalları, Osmanlının bu savaştaki zayiatını 10000 kayıp, 55000 şehit, 100000 yaralı, 21000 hastalıktan ölüm ve 64000 hastalık olmak üzere 250000 kişi olarak açıklamıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder