⧪Oksijenli solunum yapan canlılar, canlıların bir çok ortak özellikleri vardır. Solunum, hareket, beslenme, boşaltım, üreme, büyüme, hücre yapısı, uyum, metabolizma, çevresel uyarılara tepki verebilme durumu gibi. Bir canlının hayatını devam ettirebilmesi için enerjiye ihtiyacı vardır. Bunun için canlı, besini enerjiye döndürür. Bu dönüşüme hücre solunumu veya solunum denir.
➤Canlıların vücudundaki besinler, oksijeni kullanılarak ATP elde edilir. Buna oksijenli solunum denir. Bazı canlılar hücre solunumunu oksijenli olarak gerçekleştirmektedir. Bazı canlılar ise oksijensiz olarak gerçekleştirmektedir. Birçok canlı oksijenli solunum yapmaktadır. Oksijenli solunum yapan canlılar için oksijen hayati öneme sahiptir. |
---|
⧪Oksijenli solunum yapan canlılar
➤İnsanlar, hayvanlar, bitkiler, mantarlar, bakteriler. Oksijenli solunum tüm canlılar tarafından sadece akciğerlerle yapılmaz. Bazı canlılar solungaç organlarıyla, trake veya deri organlarıyla da oksijenli solunum yapmaktadır. Oksijenli solunum yapan canlılara memeli canlılar, kuşlar, balıklar, eklem bacaklılar, yılanlar örnek verilebilir.
⧪Oksijenli solunum ve oksijenli solunum yapan canlıların özellikleri
- Oksijenli solunumda enerji verimi fazla olmaktadır.
- Oksijenli solunuma aerobik solunum da denilir.
- Canlı olan bütün hücreler kendi ATP' sini üretmek zorundadır. Aynı zamanda elde ettiği ATP 'yi harcamak zorundadır.
- Solunum organlarıyla dışarıdan alınan havanın kullanılmasına yani soluk alıp verme işine dış solunum denilmektedir.
- Solunum organlarındaki oksijenin hücrelere iletilerek ortaya çıkan karbondioksidin tekrar solunum organlarına getirilmesine iç solunum denilir.
- Tek hücrelilerde solunum (geçiş) difüzyon ile sağlanır.
- Çok hücreli organizmaların çoğunda solunum oksijeni vücut yüzeylerinden alma şeklinde olur. Gelişmiş bir solunum sistemleri bulunmaz.
- Deri solunumu yapan bazı canlıların dolaşım ve kan sistemi yoktur. Buna yassı yuvarlak solucanlar örnek verilebilir.
- Kurbağaların solunum organı akciğerlerdir. Fakat solunumun %25 kadarını deri ile sağlamaktadırlar. Memelilerde ise deri solunumu %1 kadardır. Yani bazı canlılar birden fazla solunum organına sahiptir.
- Böcekler, çok ayaklılar, bazı kabuklu canlılar ve araknitler trake solunumu yapar. Bu canlıların solunum pigmentleri yoktur. Vücut hareketleri veya kanatlarla solunum yaparlar.
- Solunum organları oksijen alış verişini sağlayabilecek incelikte yapıdadır.
- Solunum organları genel itibariyle nemlidir ve yüzeyleri genişleyebilme özelliğine sahiptir.
- Birçok canlı oksijenli solunum yapmaktadır fakat hepsinde solunum aynı düzeyde ve aynı şekilde gerçekleşmemektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder