Katalaz, Oksijene maruz kalan ve neredeyse bütün canlılarda bulunan, yaygın bir enzimdir. Katalazhücrede zehir etkisi yapan hidrojen peroksiti parçalama görevi olan bir enzimidir. Ayrıca da bu enzim bir başka özelliği de metilalkol ile etilalkolü okside etmek için kullanılır.
Katalaz enziminin olmaması demek canlıların yaşama şansının olmaması demektir. Düşününki biz canlılar için o kadar önemli bir enzimdir. Enzim hidrojen peroksiti su ile oksijene ayırma özelliğine sahiptir. Katalaz enziminin bir diğer önemli özelliği de, hidrojen peroksit enzimi çok zehirli olduğundan, vücut dokularına dağılmadan ayrışması gerekir. Bu zor görevi vücutta katalaz enzimi gerçekleştirir.
En çok üzerinde çalışılan enzim gruplarındandır. 1901 yılında Loew tarafından hidrojen peroksidi parçalayan enzim olarak dünyaya tanıtılmıştır. Bu enzimin etkileri oldukça hızlı etkiler doğurur. Sığır karaciğerinden elde edilen enzim 1 saniye içerisinde hidrojen peroksidi 5.000,000 taneciğe ayırır. Katalaz enzimi küf mantarlarından da elde edilir.
Bitkilerde ise patates ve havuçta katalizör etkisi yaparak bitkilerdeki reaksiyonun yürümesini sağlar. Az öncede belirttiğimiz gibi karaciğer gibi canlı dokularda da biyokatalizör etkisi yapar.
Katalaz enziminin ayrıştırdığı hidrojen peroksidin kullanıldığı alanlar;
- Tekstilde ağartma endüstrisinde,
- Gıda endüstrisinde,
- Farmasötik endüstrisi,
- Kağıt endüstrisinde,
- Çevresel kirlenmesinde,
- Lens suyunun temizliğinde
- Gıdaların sterilizasyonunda,
- Reçine de,
- Plastik üretiminde oksidasyon olarak kullanılır.
Gıda sektöründe özellikle soğuk sterilizasyon için kullanılan hidrojen peroksiti sütün işlenme esnasında ortamdan uzaklaştırılması gerekir. Çünkü içerisinde ki zehirli madde aktif halde olduğundan ortamın hidrojen peroksitten arındırılması gerekir. Süt endüstrisinde özellikle sütün ekşimesini önleyici olarak kullanılır. Diğer kullanıldığı sektörlerde de hidrojen peroksidin zehirli olmasından ötürü bu maddeyi su ve oksijene dönüştürmek için katalaz kullanılır.
Tekstil sektöründe ağartma işleminde, pamuk içerisinde doğal renk pingmentlerini hidrojen peroksit kullanarak uzaklaştırır. işlememiş pamukta kalan hidrojen peroksidi yıkama ile uzaklaştırmaya çalışılsa da katalaz enzimi yardımı ile bu madde su ve oksijene çevrilerek çevreye zararlı halinden kurtarır.
Katalaz tıp da da kullanılan yaşlanmaya bağlı genetik faktörlerde, stres, sinir, B vitamin eksiliği gibi nedenlerle erke yaşlarda oluşan saç beyazlaması içinde kullanılır. Katalaz enzimi saç beyazlamasın da geciktirici görevi üstlenir ve tıbbi olarak tablet halinde ilaçlar olarak tüketici hizmetine sunulmuştur. Saç beyazlamasında böyle bir maddenin faydalı olduğu halk içerisinde çok fazla bilinmediğinden insanların bilgilendirilmesi çok önemlidir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder