Adet Gören Hayvanlar, Adet, oluşan ve döllenmeyen yumurtanın dışarı atılması döngüsüdür. Adet görme (menstrüasyon), daha çok insanımsılara yani üst düzey primatlara ve bir grup yarasaya ait bir özelliktir. Maymunlar, kır kemesi(fare türü), soreks adı verilen köstebek türü bazı küçük hayvanlar anladığımız ve bildiğimiz anlamda adet görürler. Diğer plesantalı memeliler ise östrus denilen durumu yaşar. Bu dönemde foliküller büyür ve en yüksek düzeyde östrojen üretirler.
Kandaki östrojen artışına bağlı olarak fsh azalır ve lutein salgısı artar. Böylelikle yumurtalar serbest kalarak östrus denilen dönemi oluşturur. Bu dönem memelilerin cinsel olgunluğa eriştiklerine dair bir göstergedir.
Ovulasyonun şekillenme mekanizmaları hayvan türleri arasında farklılık gösterir. Kimi türlerde örneğin sığır, domuz, at ve koyunda ovulasyon çiftleşmeye bağlı değildir.
Bu da adet döneminin insanlardaki gibi düzenli olduğunu östrusun çiftleşmekten bağımsız olarak her ay yenilendiğini gösterirken bazı hayvanlar için östrus çiftleşme ile gerçekleşir. Örneğin, Kedi ve tavşan çiftleşme sırasında provoke olarak ovulasyon oluşturur. Bu hayvanlar için düzenli bir östrus takvimi çıkarmak zordur, bu tür hayvanlarda östrus kızgınlık dönemi olarak da adlandırılır. Genelde bu dönemde adet kanaması çok az görülür ya da görülmez esas dikkat çeken davranış değişiklikleridir. Örneğin kızgınlık döneminde kedilerde açık kahverengi bir sıvı görünse de esas olan kedinin davranışlarıdır, östrus dönemindeki kedi etrafa sürünerek ya da yerlerde yuvarlanarak kokusunu bırakmaya çalışır. Evcil kedilerde normal zamanlarda kucağa gelmeyen bir kedi bu dönemde kucağa gelmek isteyecek sevgi ve ilgi isteyecektir.
Bazı hayvanlar için östrus dönemi mevsimsel olabiliyorken bazılar için yıl boyunca devam eder.
Örneğin; Gebe olmayan ineklerde östrus hali yıl boyunca her 21 ila 24 gün arasında görülür, yaklaşık olarak 18- 20 saat sürer. Domuzlar da yıl boyunca adet gören hayvanlardır, östrus hali 19 ila 23 arasındadır. Ortalama 21 günde bir adet gördükleri de söylenir. Koyunlarda mevsimsel olarak görülen östrus hali 16 gün aralıklarla şekillenir. Kısraklarda tay kızgınlığı dönemi hariç yıl boyunca 19 ila 21 gün aralıklarla görülür.
Farelerde östrus dönemi yıl boyunca devam eder ve ayda 4-5 gündür.
Köpeklerde ise 14 gün süren adet dönemi yılda iki defa görülür.
Tavşanlarda memelilerin aksine düzenli bir seksüel siklus bulunmamaktadır. Fakat tavşanlarda çiftleşmeyi kabul etme en belirgin östrus özelliğidir. Aynı kedilerdeki gibi kızgınlık döneminde kahverengi bir akıntı olabilir ama asıl olan davranış değişikliği ve çiftleşmeyi kabul etme halidir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder